sixties – HOOCHIEKOOCHIE

ZERO DE CONDUITE: CHINA

Zéro de conduite is een muziekprogramma waarin songs uit de popcultuur met zachte hand in het keurslijf van thema’s worden ingerijgd. Woekerende chaos wordt met liefde en toewijding overzichtelijk gemaakt. Alle zogeheten populaire genres komen aan bod, al ligt de nadruk op Angelsaksische folk, blues, country, soul en rock-‘n-roll. Onbevooroordeelde muziekliefhebbers noemen het allemaal pop. Elke eerste zaterdag van de maand, van 6 tot 8 uur ’s avonds kan je ernaar luisteren op Radio Centraal 106.7 fm en streaming. Meer informatie over de zender en zijn medewerkers en programma’s vind je hier. Het motto van deze aflevering is: Seems like you’re always dreaming / Your mind is wandering far away / Thinking ‘bout your boy in China / A junkie on the China Sea.

Voor vanavond koos ik songs over China. Waarom China? Een beetje onredelijk, toch? Een te hoge dosis hybris geslikt? Alvast geen chinese rock, zo ver krijg je me niet, zelfs niet om een radioprogramma in mekaar te knutselen. [1] Kijk maar wat er met the Ramones en the Heartbreakers is gebeurd, met dat gechinees van hen. Doe mij maar appelsienen en thee die helemaal uit dat zelfde verre China komen. Legendarische Leonard Cohen is oké en Suzanne is dat ook, maar ken je dat boek The Three Banners of China van Marc Riboud? Uitgegeven door Joh. Enschedé en zonen N.V. in Haarlem in 1966. Dat is China zoals het in die tijd bijna niemand buiten China kon zien. Geweldige fotograaf, lid van Magnum. Marc Riboud is 93 geworden. Maar ik dwaal af.

China is inderdaad ver van mijn bed. Tenzij mijn Chinese nachtbruid Sue me komt opzoeken. Voor mij is het een concept, een abstractie. Iets helemaal anders dan de emotioneel geladen programma’s die ik meestal maak. Natuurlijk koos ik ook vandaag muziek die ik ken, popmuziek dus, het soort songs dat met die algemene noemer kan worden aangeduid. Echte Chinese muziek ken ik niet en ik ben te oud en te zeer de gewillige gevangene van oude gewoontes en gebruiken, iemand die maar moeilijk een overwoekerd pad of een holle weg inslaat, om me daar nog in te verdiepen. En als ik het alsnog zou doen is het op dit ogenblik toch wat te laat.

Overigens is dit al de tweede keer dat China aan bod komt. Vorige maand viel de uitzending gedeeltelijk in het water, mogelijk omdat ik me op nog geen steenworp van de Atlantische Oceaan bevond. Op 4 februari verbleven we in Valle Gran Rey, een dorp op het eiland La Gomera. Om zes uur plaatselijke tijd zette ik Radio Centraal op om even te luisteren of alles naar wens verliep. En ja, hoor, dacht ik. China begon stipt op tijd. De ontvangst was zelfs beter dan in Brussel. Alleen was het in België toen al zeven uur. Toen ik dat besefte werd ik opeens helemaal duizelig. Maar dat kan ook aan het woestijnstof gelegen hebben. Zeker niet aan chinese rock, maar dat weet je al, dat ik daar geen liefhebber van ben.

Ongeveer alles komt uit China. Ik kocht een nieuwe leesbril en toen ik thuiskwam zag ik dat hij in China was gemaakt. In kleine Portugese stadjes ga ik op zondag graag in van die bizarre Chinese winkels rondhangen. In een Chinese bazaar aan de Kantstrasse in Berlijn heb ik op een keer talloze nutteloze spullen gekocht en daarna bij een Chinees wat verderop in dezelfde straat een groot glas Chinees bier gedronken om die prullaria symbolisch door te spoelen. Ik droeg een T-shirt met een afbeelding erop van Neil Youngs Harvest. Harvest doet me vaak aan van die Chinese affiches uit de tijd van de culturele revolutie denken. In de jaren ’70 versierden wij daarmee de wanden van ons appartement. Wat waren we naïef. We dachten nog dat Lenin de maatschappij ten goede had veranderd. Later, omstreeks 1979, heb ik een poster van hem verbrand. No more heroes. Mijn bewondering voor Saint-Just heeft wat langer stand gehouden. De vraag is of die nutteloze Chinese spullen, wel mooi eigenlijk, mee zullen gaan als wij verhuizen. Als wij verhuizen. Niet naar China, niet naar Rusland, niet naar Kuopio in Finland; we denken aan het minder verre Gent.

Opgedragen aan alle vrouwen van de wereld en in het bijzonder aan de Chinese.

Veel luisterplezier.

China My China – Brian Eno ft. The Simplistics – Taking Tiger Mountain By Strategy – Brian Eno – Island, 1974

Hong Kong Garden – Siouxsie & The Banshees – Single / Once Upon A Time – McKay/Morris/Sioux/Severin – Polydor, 1978

Chairman Mao – Robert Wyatt – Mid-Eighties – Charlie Haden – Stampa Alternativa, 1987

Chinese Cafe/Unchained Melody – Joni Mitchell – Wild Things Run Fast – Joni Mitchell/Hy Zaret/Alex North Geffen, 1982

Bengawan Solo – Rebecca Pan – In The Mood For Love (Original Soundtrack From The Motion Picture) – Various – Virgin, 2000

Peking Saint – Cat Power – Moon Pix – Cat Power/Chan Marshall – Matador, 1998

Chinese Translation – M. Ward – Post-War – M. Ward – Matador, 2006

So Cold In China – Leo Kottke – Circle ‘round The Sun – Leo Kottke – Symposium Music, 1970

Countess From Hong Kong (Demo) – The Velvet Underground – Peel Slowly And See (Box) – John Cale – Polydor, 1994

China Bird – Patti Smith – Gung Ho – Oliver Ray – Arista, 2000

7 Chinese Bros. – R.E.M. – Reckoning – William T. Berry/Peter L. Buck/Mike Mills/J. Michael Stipe – I.R.S. Records, 1984

Mao Reminisces About His Days In Southern China – Camper Van Beethoven – Telephone Free Landslide Victory – Camper Van Beethoven – Independent Project Records, 1985

Hong Kong Blues – Hoagy Carmichael – Hoagy Carmichael Sings Hoagy Carmichael – Hoagy Carmichael – MCA Coral, 1975

Yue Er Wan Zhao Jiu Zhou – Chiu Wai Ping – In The Mood For Love (Original Soundtrack From The Motion Picture) – Yan Kuan – Virgin, 2000

China Girl – David Bowie – Let’s Dance – David Bowie/Iggy Pop – EMI, 1983

Old China – John Cale and Bob Neuwirth – Last Day on Earth – John Cale/Bob Neuwirth – MCA 1994

China Sea – John Cale – Helen Of Troy – John Cale – Island, 1975

Chinese White – Incredible String Band – The 5000 Spirits Or The Layers Of The Onion – Mike Heron – Elektra, 1967

Upstairs By A Chinese Lamp – Laura Nyro – Christmas And The Beads Of Sweat – Laura Nyro – Columbia, 1970

The King Of China’s Daughter – Natalie Merchant – Leave Your Sleep – Anonymous – Nonesuch, 2010

Chinese Satellite – Phoebe Bridgers – Punisher – Phoebe Bridgers/Conor Oberst/Marshall Vore – Dead Oceans, 2020

Woody And Dutch On The Slow Train To Peking – Rickie Lee Jones – Pirates – David Kallish/Rickie Lee Jones – Warner Brothers, 1981

Yellow Man – Harry Nilsson – Nilsson Sings Newman – Randy Newman – RCA, 1970

Doctor Wu – Steely Dan – Katy Lied – Donald Fagen/Walter Becker – ABC Records, 1975

Shoot Out In Chinatown – The Band – Cahoots – Robbie Robertson – Capitol, 1971

China Doll – Grateful Dead – From The Mars Hotel – Jerry Garcia/Robert Hunter – Grateful Dead Records, 1974

Chinatown – John Prine – Pink Cadillac – John Prine – Asylum, 1979

China Pig – Captain Beefheart & The Magic Band – Trout Mask Replica – Don Van Vliet – Straight, 1969

Chinese Rock – The Ramones – End Of The Century – Ramones -Sire, 1980

Chinese Radiation – Pere Ubu – The Modern Dance – Pere Ubu – Blank Records, 1978

Dr Wu – Minutemen – Double Nickels On The Dime – Donald Fagen/Walter Becker – SST, 1984

Hong Kong – Screamin’ Jay Hawkins – Cow Fingers And Mosquito Pie – J.Hawkins/I. Nahan – Epic, 1991

Chinese Checkers – Booker T. & The MG’s – The Very Best Of Booker T. & The MG’s – Booker T. Jones/Steve Cropper/Al Jackson, Jr./Lewis Steinberg – Rhino, 1994

Ling Ting Tong – Otis Williams and the Charms – Otis Williams & The Charms 1953-1962 M. Goodwin – Hoo Doo Records, 2016

Samenstelling en research: Martin Pulaski (op zoek naar een medewerker voor de techniek).

[1] Goed knutselen, bricoler in het Frans, is een kunst. “De knutselaar is een amateur die ad hoc en met de heterogene en niet-gespecialiseerde hulpmiddelen uit zijn omgeving een brede reeks praktische klussen probeert te verrichten. Lévi-Strauss gebruikt deze beelden in een bespreking van hoe culturen, primitieve of meer moderne, de werkelijkheid begrijpen en symboliseren. Enigszins zoals de knutselaar maakt de mythe creatief gebruik van voorhanden zijnde kennis, die steeds heterogeen en beperkt is, om daarmee een omvattende verklaring te construeren.”

In memoriam Tom Verlaine, Wayne Shorter, David Lindley.

WOLF TUSSEN MENSEN (EEN VERZAMELING)

Berlijn, 14 augustus 2008. Foto: Martin Pulaski.

Bij de werken van Anselm Kiefer in Hamburger Bahnhof

Ook deze zomer ontsnapt weer aan het reservoir
De zelfgenoegzame zanger. Zijn verdronken lied
Uit negentienzevenenzestig dat je meezong
Als je wandelde bij de rivier en droomde –
Van Istanbul, een huis daar, waar jij in rijkdom sliep.

Jaren later zoek je de zomer op in gidsen
Waarin gevaren wordt, gevlogen, per trein gereisd
Via tunnels, vulkanische resten, bergwanden.
Zinnen, woorden, mythologieën vervoeren je
Van Astridpark naar warme Gendarmenmarkt.

In de Hoofdstad wordt weer geleefd als vroeger.
Perfect zijn de verbindingen van A naar B naar C.
Exquis dineren met greco di tufo en grappa
Onder Italiaans maanlicht in de Auguststrasse.
Aan de overkant lonkt restauratie, toekomstkunst.

Zondagmorgen aan Bodemuseum wat boeken:
Fontane ingebonden, in kleine letters de goede Hesse.
Voor de ware verzamelaar insignes, spelden, petten.
Van betekenis bevrijd, in bittere rook voltooid.
Freedom’s just another word, roept een button.

Verderop na de lunch volg je de geletterde gids.
Kijk, hier woonde de Wolf, staat er geschreven.
En daar dook hij onder. Ginds stond zijn bunker.
Daar, ja daar, werd zijn gebeente gevonden,
Dat van zijn Eva, zijn getrouwen, hun kinderen.

Alles brutaal opeengehoopt in een onmogelijke sage
Van een totaalkamp, een ondoorgrondelijke mythe.
Haar donkere hiërogliefen ouder dan het Wonder.
Het vuurwerk doofde, het brandhout raakte op.
Doden blauw van kleur losten op in nacht en nevel.

Op het Museumeiland loop je voorbij aan
Babylons rivieren, waar achter gouden poorten
Lelieblanke maagden wachtten. Maar herinner je
De psalm die pop werd voor extasejongeren
In tribale tenten bijeengekomen – voor wie?

Je keerde terug naar Anselm Kiefers Duitsland,
Zijn vocabulaire, zijn loden boeken, zijn sterren
En sperma. – Onverzadigd uit de jaren tachtig gekomen
Met Dada!, en Neu! En Kraftwerk! en Bauhaus!
Ging je op zoek naar – een handvol vrome leugens.

Of hoe wil je de uitgewoonde woorden noemen
Op bijschriften die je verklaren wat Anselm Kiefer ziet?
Hoe kun je zeggen wat daarna waar is in jou
En wat waar is in de van geruchten gonzende wereld
Lang nadat het gebrul en gebral als op bevel verstilde?

Als je zelf alleen maar een boom bent die omvalt.
Als je zelf alleen maar een tak bent die breekt.
Als je zelf alleen maar een blad bent dat wegwaait
Naar Berlijn, naar Istanbul, naar een Civitas Solis,
Naar waar het echte leven is en geen mens ooit omvalt.

7 februari 2022

[Bewerking van Een bleke zomer in Berlijn, 27 augustus 2008.]

Op de foto zie je een foto die Herbert Tobias maakte van fotomodel en latere actrice en chanteuse Nico.

ZERO DE CONDUITE – BOYS (AND SOME GIRLS)

Veronica Bennett (Ronnie Spector) with Phil Spector

Zéro de conduite is een themaprogramma gewijd aan pop/cultuur in songs op Radio Centraal (106.7 FM) in Antwerpen. Elke eerste zaterdag van de maand, van 6 tot 8 uur ’s avonds. Het motto van deze aflevering is: You’re just a bastard kid, / And you got no name / Cause you’re living with me, / We’re one and the same.
Je kan dit programma via streaming beluisteren. (En hier vind je meer informatie over Radio Centraal en andere excentrieke en wispelturige collega’s radiomakers).

De voorbije dagen wilde ik om diverse redenen nog een keer vluchten naar een tijd waarin alles eenvoudiger en intenser leek, naar een vorm van popmuziek die je meteen warm maakte en altijd opwindend was. Ik bedoel de beat, soul en vroege punk van circa het midden van de jaren zestig. Hoewel het een periode van verandering en revolte was, van provocatie, lijkt het nu of er in die dagen toch grote eensgezindheid bestond over hoe de nieuwe wereld er moest gaan uitzien.
Om geen andere dan escapistische redenen koos ik 43 exemplarische songs uit dat tijdsgewricht. Mijn enige criterium daarbij was dat ze meteen genot moesten verschaffen, je vanaf het eerste akkoord moesten laten vergeten waar en wie je bent. Eerst wilde ik een jongensprogramma, omdat we in de sixties zo vaak jongens onder elkaar waren, maar songs van alleen maar van en voor jongens vond ik wat triest. Toen al en nu nog meer. Vandaar de toegevoegde waarde van de meisjes. (In werkelijkheid was en is de waarde van meisjes helemaal niet toegevoegd maar onschatbaar. Ik heb het over de naïeve spirit van lang vervlogen dagen.)

Opgedragen aan Ronnie Spector (Veronica Bennett), aan alle Veronica’s van toen en nu, aan Monica Vitti, aan the Yardbirds zoals ze te zien waren in Michelangelo Antonioni’s Blow-Up. Aan Michael Caine in de film Alfie, aan Rita Tushingham in Smashing Time, aan Riot On Sunset Strip en aan Barbarella. Aan Cathy McGowan van Ready Steady Go!, aan Uschi Nerke van Beat-Club. Met dank aan de televisieprogramma’s Moef Ga Ga, Fenklup, Tienerklanken, Hoepla!, Hullaballoo, Shindig en Pop Shop.

Veel luister- en dansplezier!

Boys – The Beatles – Please Please Me – Dixon/Farrell – 2:28

Leaving Here – Eddie Holland – Motown Nuggets – Dozier/Holland – 2:26

Ain’t That Peculiar – Marvin Gaye – Moods Of Marvin Gaye – Robinson/Moore/Tarplin/Rogers – 3:01

I’m Ready For Love – Martha Reeves & The Vandellas – Watchout! – Brian Holland/Eddie Holland/Lamont Dozier – 2:57

Danger Heartbreak Dead Ahead – The Marvelettes – The Definitive Collection – Stevenson/Hunter/Paul – 2:32

Is This What I Get For Loving You? – The Ronettes featuring Veronica – Presenting The Fabulous Ronettes – Goffin/King/Spector – 3:22

Pain In My Heart – The Rolling Stones – The Rolling Stones, Now! – Aaron Neville/Naomi Neville – 2:15

But I Ain’t Got You – Remains – Barry & The Remains – V. Miller Jr. – 2:12

From a Buick 6 – Bob Dylan – Highway 61 Revisited (2010 Mono Version) – Bob Dylan – 3:10

Don’t Start Crying Now – Them – The Story of Them Featuring Van Morrison – Van Morrison – 2:06

I Can Only Give You Everything – The Troggs – Trogglodynamite – Scott/Coulter – 3:26

I’m Not Like Everybody Else – The Kinks – Face To Face – Ray Davies – 3:29

Circles (Instant Party) – The Who – My Generation – Pete Townshend – 3:13

E Too D – The Small Faces – Small Faces – The Decca Years 1965 – 1967 – Ronnie Lane/Steve Marriott – 3:04

How Does It Feel To Feel – The Creation – How Does It Feel To Feel – Garner/Philips – 3:08

Give Him A Great Big Kiss – The Shangri-Las – Sophisticated Boom Boom: The Shadow Morton Story – George Morton – 2:14

Younger Generation Blues – Janis Ian – Janis Ian – Janis Ian – 3:13

Your Good Girl’s Gonna Go Bad – Cookie Jackson – Behind Closed Doors – Billy Sherrill/Glenn Sutton – 2:46

Sticks And Stones – Mitch Ryder – Mitch Ryders Sings the Hits – Glover/Turner – 2:35

Get Outta My Life – Syndicate Of Sound – The Hush Records Story – Baskin/Gonzalez – 2:41

Walk Upon The Water – The Move – The Move – Roy Wood – 3:15

Stone Free – Jimi Hendrix Experience – Are You Experienced? – Jimi Hendrix – 3:36

Mr Farmer – The Seeds – A Web Of Sound – Sky Saxon – 2:51

Fire Engine – 13th Floor Elevators – The Psychedelic Sounds Of The 13th Floor Elevators – R. Erickson/S. Sutherland/T. Hall – 3:22

I’m Not Talking – The Yardbirds – For Your Love – Mose Allison – 2:36

Kick Out The James – MC5 – Joe Strummer: The Future Is Unwritten Soundtrack – MC5 – 3:01

Real Cool Time – The Stooges – The Stooges – Iggy Pop – 2:33

Seven & Seven Is – Love – Da Capo – Arthur Lee – 2:19

I’m Gonna Make You Mine – Shadows Of Knight – Nuggets: Original Artyfacts From The First Psychedelic Era, Vol. 2 – Carl D’Errico/William Carr/Carole Bayer – 2:34

(I’m Not Your) Steppin’ Stone – The Monkees – The Monkees Greatest Hits – Boyce/Hart – 2:23

Ups & Downs – Paul Revere & The Raiders – The Essential Ride: ’63 -’67 – M. Lindsay/Terry Melcher – 2:53

Medication – Chocolate Watch Band – The Inner Mystique – Ben DiTosti/M. Alton – 2:09

Mud In Your Eye – Les Fleur De Lys – Nuggets II: Original Artyfacts From The British Empire And Beyond, Vol. 1 – Phil Sawyer/Chris Andrews – 3:03

Gonna Find Me A Substitute – The Pretty Things – Get The Picture? – Turner – 2:58

I Got Nightmares – Q’65 – Revolution – Vink/ Bieler/ Roelofs/ Baar – 2:28

Lying All The Time – The Outsiders – Strange Things Are Happening – R. Splinter/W. Tax – 3:15

I Ain’t No Miracle Worker – The Brogues – The Hush Records Story – Tucker/Mantz – 3:01

Omaha – Moby Grape – Moby Grape – Spence – 2:45

Why Don’tcha Do Me Right? – Frank Zappa & The Mothers Of Invention – Absolutely Free – Frank Zappa – 2:37

Who Do You Think You’re Fooling? – Captain Beefheart & The Magic Band – Legendary A & M Sessions – Van Vliet – 2:10

Everybody’s Got to Change Sometime – Taj Mahal – Taj Mahal – Sonny Boy Williamson – 2:56

Captain Of Your Ship – Reperata And The Delrons – The Best Of Reperata And The Delrons – Ben Yardley/Kenny Young – 2:29

You Can’t Put Your Arms Around a Memory ft. Joey Ramone – Ronnie Spector – The Very Best of Ronnie Spector – Johnny Thunders – 3:51

Love, L-R: Michael Stuart, Ken Forssi, Arthur Lee, Bryan MacLean, Johnny Echols

Samenstelling en research: Martin Pulaski

WHERE ARE THEY NOW: THE KINKS, PART 1

kinks-something2

I’ll sing a song about some people you might know
They made front pages in the news not long ago
But now they’re just part of a crowd
And I wonder where they all are now.
Where Are They Now, Ray Davies

♣

Muziekliefhebbers hebben de neiging te overdrijven: dit is het beste concert dat ik ooit heb bijgewoond, een betere elpee dan deze is ondenkbaar, dit is een song voor de eeuwigheid, deze band staat op een eenzame hoogte, dit is muziek die de hele wereld zou moeten horen. Omdat ik zelf van muziek houd, lijd ik aan dezelfde kwaal. Je zal het al wel begrepen hebben, beste lezer: als wij melomanen dergelijke uitspraken doen moet je daar heel veel zout aan toevoegen.

The Kinks waren van in het begin een sensatie van jewelste. Toen ik de Engelse groep voor het eerst opmerkte speelden ze nog Amerikaanse rhythm-and-blues net zoals the Rolling Stones, the Animals en tal van andere Britse popgroepen. Luister maar naar hun debuut Kinks (1964) met, naast de eigen, soms naar merseybeat neigende composities, covers van liedjes van Chuck Berry, Bo Diddley en Don Covay. You Really Got Me was de uitschieter van dat eerste album, een klassiek rocknummer dat niet moet onderdoen voor Louie Louie (1963), een hit voor the Kingsmen maar oorspronkelijk van Richard Berry. Sommigen noemen You Really Got Me het startschot voor hardrock.

Van ons beatclubje in Tongeren kende niemand dat debuut. Voor ons waren the Kinks een popgroep die van de meest opwindende singles uitbracht die we ooit hadden gehoord. Als het mooi weer was wandelden we op woensdagmiddag in groep naar De Motten, een stukje groen in de stad, met een roeivijver in het midden. Daar aangekomen scheidden onze wegen zich: de meeste jongens haastten zich naar het voetbalveld, wij slenterden naar de cafetaria. De stad van Ambiorix was niet bepaald Swinging Londen maar in onze fantasie leek De Motten toch wat op Hyde Park tijdens een lekkere luie Sunny Afternoon. Kijk, daar in de verte liep Ray Davies hand in hand met een Carnaby Street-meisje. Leek ze in haar minirokje niet op Mary Quant? Rays broer Dave was op zijn kamer gebleven om nieuwe riffs te bedenken.
De uitbater van de cafetaria had een platenspeler en wij brachten een aantal van onze singles en ep’s mee. Ik herinner me nog hoe we genoten van Well Respected Man, Dead End Street, Dandy en Sunny Afternoon. Vooral van Till the End of the Day gingen onze harten sneller kloppen. Toen ik Senga pas kende en opnieuw in een betoverde wereld vertoefde was een van de eerste dingen die we samen deden naar Tongeren reizen en daar aan de vijver van De Motten een bootje huren en roeien. Het was een van die stralende zomerdagen die Ray Davies had kunnen inspireren voor een van zijn muzikale vignetten. In die periode was The Great Lost Kinks Album (1973) een van onze lievelingsplaten. Hoewel Senga en ik elkaar pas kenden waren we vreemd genoeg verslingerd aan The Way Love Used to Be op dat album.

Na die eerste ‘Amerikaanse’ elpee boordevol rhythm-and-blues werd Ray Davies opnieuw een ware Brit (of is het Engelsman, Londenaar, Muswell Hillbilly?), al was de debutantenhuid van the Kinks nog niet afgelegd. Vanaf Kinda Kinks! (1965), hoor je de typisch Kinks-sound ontstaan en krijgen de thema’s die Ray Davies nauw aan het hart lagen stilaan vorm. Wat de songs van Ray Davies onderscheidt van die van bijvoorbeeld the Beatles en de Rolling Stones is het belang van de teksten. Vergelijk zijn Big Black Smoke maar even met Under My Thumb van the Rolling Stones of I’m Happy Just To Dance With You van the Beatles [1].

Op The Kink Kontroversy (1965) heeft Ray zijn doel bijna bereikt (op fantastische songs als Till the End of the Day, Where Have All The Good Times Gone, The World Keeps Going Round en I’m On An Island). Er staan nog maar twee covers op dat album, de rest is van Ray. Met een cliché zou je hem het genie van The Kinks kunnen noemen, de Engelse songschrijver par excellence, groot voorbeeld voor die andere Britse popartiest met literaire ambities, Pete Townshend. The Kinks was echter een groep: de andere leden bepaalden mee het karakter van hun uniek soort pop, zo verschillend van de meeste liedjes die we hoorden op Radio Veronica en Radio Caroline. Laten we daarom zeker niet jonge broer en gitarist Dave Davies, bassist Pete Quaife en drummer Mick Avory vergeten. In die eerste periode kon de band bovendien beschikken over een producer die wist hoe beat en pop moesten klinken: Shel Talmy. Hoe? Scherp, afgemeten, elektrisch, soms luid, soms zachter en melodieus.

Ik herinner me dat mijn vriend Luc V. de grootste Kinks-fan van ons groepje was. Mogelijk was hij in het bezit van Well Respected Kinks (1965), op het budgetlabel Marble Arch. Hij was erg enthousiast over de nummers Don’t You Fret en Wait Till The Summer Comes Along. Dat laatste was een compositie van Dave Davies. De rest van de elpee bestond uit fenomenale hits. Mogelijk maakte een tweede Marble Arch-album, Sunny Afternoon (1966), eveneens deel uit van zijn collectie. Daarop stonden de buitenbeentjes See My Friends, dat een Indische klankkleur heeft en I’m Not Like Everybody Else, dat naar punkrock neigt.

De eerste elpee van the Kinks die ik me kon veroorloven was meteen een hoogtepunt. Face To Face (1966) is een prima samenhangend geheel van heerlijke popsongs. Wat mij betreft behoort het album bij de twintig pieken van de jaren zestig-pop. Aan alle nummers erop heb ik de mooiste herinneringen. Een voorbeeld: Rainy Day In June roept bij mij onmiddellijk een bepaalde dag aan de Zuid-Willemsvaart in Neerharen op, terwijl ik daar in de heerlijk verkoelende regen aan het fietsen ben. Ontroerend is Session Man, een ode aan sessiemuzikant Nicky Hopkins. De begenadigde pianist speelt klavecimbel op het nummer. Later zou hij naar de Verenigde Staten verhuizen, lid worden van the Steve Miller Band en Quicksilver Messenger Service – en veel te jong sterven. Alleen al om Bruno Ganz een stukje uit Too Much On My Mind – een melancholisch nummer uit Face to Face – te horen zingen kijk ik keer op keer naar Der Amerikanische Freund van Wim Wenders. De Duitser regisseur is van in het begin een Kinkofiel. Zijn eerste film, genoemd naar Summer in the City van the Lovin’ Spoonful, was opgedragen aan de groep.

Something Else (1967) was de tweede perfecte popplaat van The Kinks, met daarop het dromerige Waterloo Sunset en verder parels als Two Sisters, End of the Season en Situation Vacant. Dit album is het meesterstuk van Ray Davies, dat hij nooit meer zou overtreffen.

kinksfacetoface3

The Kinks Are The Village Green Preservation Society (1968) en Arthur Or The Decline And Fall Of The British Empire (1969), twee concept-albums, ben ik pas enkele jaren later gaan waarderen. Mogelijk vonden wij the Kinks niet meer zo hip. Ondanks mijn bewondering voor Face to Face en Something Else bleef ik de groep als een singles-band zien en singles waren nu passé. Het is zeker waar dat in de sixties geen Engelse band mooiere singles heeft gemaakt dan the Kinks. De liedjes van Ray Davies voeren je terug naar het Londen van 1966-1967, toen die stad voor ons het gonzende op beat bonzende centrum van de wereld was. Daar moest je naartoe, daar gebeurde alles. Ray Davies was er de capricieuze, soms melancholische, heel vaak ironische kroniekschrijver van. Het was samen met hem dat we Dedicated Followers of Fashion waren, al gingen we onze kleren niet in Carnaby Street kopen maar in de Muntstraat in Swinging Maastricht.
Niet veel later besefte ik uiteraard dat ook The Kinks Are The Village Green Preservation Society en Arthur Or The Decline And Fall Of The British Empire mijlpalen in de popmuziek zijn. Village Green behoort tot mijn lievelingsplaten. Shangri-La (uit Arthur) was de begintune van ons gelijknamig radioprogramma, elke week van 1982 tot 1991 op Radio Centraal.

Toen Muswell Hillbilies (1971) uitkwam schrok de Kinks-fan in mij weer wakker. The Kinks hadden hun sound aangepast aan de nieuwe tijd en er zat zelfs een vleugje country in het voortreffelijke album. Uncle Son, over een ‘eenvoudige arbeider, is een van de tederste liedjes van Ray. Of de zanger voor of tegen de revolutie is valt uit de tekst evenwel niet af te leiden. 20th Century Man klinkt woedend maar heeft reactionaire trekjes, zeker als hij het over moderne kunst heeft. Ook hier weer dubbelzinnigheid troef, al mogen we de ironie van Ray Davies niet uitsluiten.
Lola Versus Powerman And The Moneygoround, Part One (1970) heb ik nooit naar waarde weten te schatten. Mogelijk vanwege Lola: ik ben niet zo voor meezingers. En waar is Part Two gebleven?

Vanaf Everybody’s In Show-Biz (1972), een gedeeltelijk geslaagde dubbelelpee, is Ray Davies volgens mij een beetje verloren gelopen. Waarom al die concept-albums en rockopera’s? Zeker, je treft er geslaagde songs op aan, ik denk aan onder meer Sitting in My Hotel op Everybody’s In Show-Biz, Sweet Lady Genevieve en Where Are They Now? op Preservation Act 1 (1973) en Mirror Of Love op Preservation Act 2.

Sterk vond ik dan weer Sleepwalker (1977) met Sleepless Night, Stormy Sky en vooral Full Moon. Misfits (1978) en Low Budget (1979) beluister ik soms nog wel eens maar al wat daarna is gekomen is aan me voorbij gegaan. Er waren inmiddels weer andere tijden aangebroken, the Kinks klonken nu zoals zoveel andere bands uit de sixties gedateerd. Groepen als the Clash, Television en Elvis Costello & the Attractions gaven nu de richting aan.

Een lijstje dan maar.

Face to Face
Something Else
The Kinks are the Village Green Preservation Society
Muswell Hillbillies
Sunny Afternoon (verzamelalbum)
Well Respected Kinks (verzamelalbum)
The Great Lost Kinks Album
Kinda Kinks
Sleepwalker
Everybody’s in Show-Biz

kinks-something1

[1] Ik overdrijf een beetje, want the Beatles hebben natuurlijk ook inhoudelijk sterke songs als daar zijn Eleanor Rigby en She’s Leaving Home. Hoewel die mogelijk schatplichtig zijn aan het werk van Ray Davies. Net zoals Mother’s Little Helper van the Rolling Stones dat is. De surrealistische lyrics van John Lennon laat ik helemaal buiten beschouwing: dat is een ander paar mouwen.

1968: PROEVEN VAN VRIJHEID

hangman1

Waarom sloeg ik 1968, voorlopig dan toch, over? Was het een te moeilijke opdracht? Voelde ik opeens weer het immense gewicht van dat memorabele jaar? Een paradoxaal gewicht – omdat veel van wat zich in onze nog korte levens voordeed zo vederlicht leek – dat woog op elk facet van de toenmalige samenleving, die op het punt stond een global village te worden, of dat al was? Het gewicht van de opstanden, rebellies, revoltes, censuur en repressie. Het gewicht van de veranderingen in stijl, mode, muziek, kunst, literatuur, film, seksuele normen, enzovoort.
In mijn stukje over de betere muziekalbums van ’69 verwees ik wel naar twee boeken over 1968 en ik had er heel wat meer kunnen noemen, maar dat was niet nodig: je hebt maar enkele minuten nodig om een behoorlijke literatuurlijst te vinden. Het boek De jaren zestig van Geert Buelens alleen al bevat een bladzijdenlange bibliografie, zij het over het hele decennium.

Mogelijk was er ook schaamte gemoeid met die sprong in de tijd, al zal het dan zeker onbewuste schaamte geweest zijn. Ik was namelijk helemaal vergeten dat ik op 25 januari 1968 mee ben gaan betogen voor Leuven Vlaams. Inderdaad iets om je voor te schamen. In het euforisch tienerdagboek dat ik dat jaar bijhield lees ik dat er zo’n drieduizend leerlingen deelnamen, van zowat alle Tongerse scholen. Het is heel goed mogelijk dat de schooldirecties ons aanspoorden om mee te doen, maar dat weet ik niet zeker. Ongetwijfeld was het een politieke kwestie, een belangenkwestie ook. Ik was naïef en had beter moeten weten: mijn vader, meestal een stille man, had zich voor een keer duidelijk uitgesproken over de opkomende Volksunie. Dat waren allemaal zwarten, waarschuwde hij. Je mag dat soort mensen niet vertrouwen. Voor mij had die partij, denk ik, een jong en fris imago. Hoe het ook zij, die dag geloofde ik in die belachelijke slogan. Walen buiten, noteerde ik hysterisch. Wij internen waren verplicht om om vier uur weer op school te zijn. Maar mijn vrienden en ik hadden van de vrijheid geproefd – niet die van een bevrijd Leuven, maar van een bevrijd Leven – en gaven die niet zomaar op. Luc, Jan, Godelieve, Ivo, Anita, lees ik in mijn dagboek, begaven ons na afloop van de betoging eerst naar de boetiek King & Queen, ons toenmalig hoofdkwartier, en gingen dan nog een gin fizz drinken en wat dansen in de Baccara. Uiteraard werden we ’s anderendaags bij de prefect op het matje geroepen.
Op 29 januari ben ik samen met mijn vriend Jan en vijf leerlingen van een paar andere scholen weer gaan betogen. Zeven jongens in de straten van Tongeren voor Leuven Vlaams… Ik zal wel overtuigd geweest zijn van de juistheid van deze zaak. Tegelijk ben ik er zeker van dat het mij vooral om de kick van de vrijheid te doen was. Na die 29 januari is er in mijn notities geen sprake meer van Leuven Vlaams en Walen Buiten. Het gaat dan bijna alleen nog maar over popgroepen, over ons tijdschrift Testament, over een toneelstuk dat ik aan het schrijven was, soms over de lessen Nederlands en Engels. De Nederlandse televisie, onderdeel van die global village, was mijn redding, stel ik nu vast. Ik was zeer onder de indruk van Simon Vinkenoog, Robert Rauschenberg en Salvador Dali, die in dat voorjaar de revue passeerden. Een andere reddingsboei was de literatuur. Dat kan ik niet voldoende benadrukken. De notities van na mijn Leuven Vlaams-escapade gaan dan een hele tijd over het verdriet om het verlies van mijn eerste Ware Liefde, de mooie, blonde José-Anne, die ik Josy noemde, zoals in de song van Donovan. (Nog een spoor van mijn anti-Waalse gevoelens van toen?). José-Annes ouders hadden hun dochter gedwongen om met mij te breken. Een dochter van apothekers met een schipperszoon, langharig tuig dan nog, wat denk je wel. Zo was het leven in Tongeren in 1968. Er was evenwel nog een tweede leven, in Neerharen, met andere vriendinnen en vrienden: Martin en Jean en vooral Anita (een andere Anita dan die hierboven) en haar zus Linda, waar ik meer verliefd op was dan op Anita, maar Linda was al verloofd en Anita hield van mij. Soms waren er nog Sylvia en Yvonne. Namen waarvan ik mij de erbij horende gezichten niet meer herinneren kan. Die bucolische kant van mijn gespleten adolescente leven laat ik hier buiten beschouwing. In de dorpen waren, denk ik, de jaren zestig nog niet begonnen. Het leek er meer op The Last Picture Show en American Graffiti, maar dan op de fiets in plaats van in de auto.
Zowel in de wereld van de stad als die van het dorp vond ik troost in liedjes, opnieuw en opnieuw.

Omdat 1968 in elk opzicht zo uitzonderlijk was heb ik er niet aan kunnen weerstaan om een lange lijst te maken. Er zijn dat jaar massa’s gedenkwaardige langspeelplaten uitgekomen; sommige zijn mijlpalen geworden, aan de tijd onttrokken artefacten.

godblesstinytim

White Light / White Heat – Velvet Underground
The Notorious Byrd Brothers / Sweetheart of the Rodeo – The Byrds
Beggars Banquet – The Rolling Stones
Electric Ladyland – Jimi Hendrix Experience
Astral Weeks – Van Morrison
Music from Big Pink – The Band
Gris-Gris – Dr. John, The Night Tripper
The Hangman’s Beautiful Daughter – The Incredible String Band
We’re Only In It For The Money / Cruising With Ruben And The Jets – The Mothers Of Invention
A Saucerful of Secrets – Pink Floyd
Waiting for the Sun – The Doors
The Beatles (“The White Album”) – The Beatles
The Kinks Are The Village Green Preservation Society – The Kinks
Traffic – Traffic
Wheels Of Fire – Cream
The Fantastic Expedition of Dillard & Clark – Dillard & Clark
Wow – Moby Grape
Crown of Creation – Jefferson Airplane
Cheap Thrills – Big Brother and the Holding Company
Supersession – Mike Bloomfield, Al Kooper, Steve Stills
Friends – The Beach Boys
Randy Newman (Creates Something New Under the Sun) – Randy Newman
Lady Soul – Aretha Franklin
S.F. Sorrow – The Pretty Things
Nico – The Marble Index
Song Cycle – Van Dyke Parks
Last Time Around – Buffalo Springfield
Introspect – Joe South
Nancy & Lee – Nancy Sinatra & Lee Hazlewood
Blues From Laurel Canyon – John Mayall
This Is My Country – The Impressions
Taj Mahal – Taj Mahal
Roots – The Everly Brothers
Neil Young – Neil Young
Balaklava – Pearls Before Swine
Ogdens’ Nut Gone Flake – The Small Faces
Everything Playing – The Lovin’ Spoonful
The Soft Machine – The Soft Machine
God Bless Tiny Tim / Tiny Tim’s 2nd Album – Tiny Tim
Suddenly One Summer – J.K. & Co.
H.P. Lovecraft II – H. P. Lovecraft
The Hurdy Gurdy Man – Donovan
The United States of America – The United States of America
New Grass – Albert Ayler
Tell Mama – Etta James
Dance to the Music – Sly & the Family Stone
Odessey and Oracle – The Zombies
Vincebus Eruptum – Blue Cheer
Comment Te Dire Adieu?- Françoise Hardy
Sailor / Children of the Future – Steve Miller Band
In My Own Dream – The Paul Butterfield Blues Band
Spirit / The Family That Plays Together – Spirit
A Beacon From Mars – Kaleidoscope
Picknick – Boudewijn de Groot
Live Wire / Blues Power – Albert King
Who Knows Where The Time Goes – Judy Collins
This Was – Jethro Tull
Boogie With Canned Heat – Canned Heat
Eli and the Thirteenth Confession – Laura Nyro
Peter Green’s Fleetwood Mac / Mr. Wonderful – Fleetwood Mac
CQ – The Outsiders
Jacques Dutronc – Jacques Dutronc
Initials B.B. – Serge Gainsbourg
The Move – The Move
Bradley’s Barn – The Beau Brummels
Head – The Monkees
Who’s Making Love? – Johnnie Taylor
Bookends – Simon & Garfunkel
Silver Apples – Silver Apples
Sweet Child – Pentangle
Volume 3: A Child’s Guide To Good And Evil -The West Coast Pop Art Experimental Band
The Doughnut In Granny’s Greenhouse – The Bonzo Dog Band
Idea / Horizontal – Bee Gees
I’m Gonna Be A Country Girl Again – Buffy Sainte-Marie
The Delta Sweete – Bobbie Gentry
Love Is All Around – The Troggs
Love Is – Eric Burdon & The Animals
Bonnie And Clyde – Brigitte Bardot & Serge Gainsbourg
A Long Time Comin’ / An American Music Band – The Electric Flag
The Secret Life Of Harper’s Bizarre – Harpers Bizarre
The Voice Of The Turtle – John Fahey
Rainbow – Bobby Callender
Another Place Another Time – Jerry Lee Lewis
A Man Needs A Woman – James Carr
The Further Adventures Of Charles Westover – Del Shannon
Insect Trust – Insect Trust
It Crawled Into My Hand, Honest – The Fugs
Tim Hardin 3: Live In Concert – Tim Hardin
Harlequin Melodies – Mickey Newbury
D-I-V-O-R-C-E – Tammy Wynette
Together – Country Joe And The Fish
Blues Helping – Love Sculpture
Flash – Moving Sidewalks
Tape From California – Phil Ochs
Birthday – The Association
Did She Mention My Name / Back Here on Earth – Gordon Lightfoot
Dino Valente – Dino Valente
Stoned Soul Picnic – Roy Ayers
I’m Going Back To The Country Where They Don’t Burn The Buildings Down – Juke Boy Bonner
John Green – St. John Green

1968-carnaval-3b

POP 1967: GROOVY

king&queen (3) tongeren1967

1967 was, wat de hele wijde wereld nu wel weet, het jaar van flower power en van wat de ‘summer of love’ wordt genoemd. In het midden van dat jaar werd ik zeventien. Zoals ongeveer alles in die tijd veranderde mijn leven razendsnel. Wilde ik tot voor kort nog leider van een jongerenbende worden, wat ik zelfs een beetje was geweest, ontpopte ik mij nu in een mum van tijd tot dichter en liefdeskind. Van een potentiële Arthur ‘Cody’ Jarrett (“Made it, Ma! Top of the world!”) [1] naar een ware beat-jongen, als het ware voor POP in de wieg gelegd. Jan Depooter, Luc Verjans, Henry Janssen en Guy Bleus, mijn vrienden in het internaat in Tongeren, hadden samen met mij de magie die dat jaar in de lucht hing aangevoeld en waren er bezeten van geraakt.

“If you believe in magic, come along with me / We’ll dance until morning ‘til there’s just you and me”, had John Sebastian van The Lovin’ Spoonful in 1965 gezongen. Twee jaar later kon je moeilijk anders dan geloven in die magie, in een caleidoscoop van wijnkleurige bloemen, geurige kruiden, oranje hemels, elektrische bananen, frêle dromerige meisjes, ongeziene juwelen en love-ins. [2] Je moest wel beamen dat liefde van een hogere orde is dan oorlog. Moest je dat? Natuurlijk niet. Het lijkt wel vergeten dat de meerderheid van de jongeren van toen helemaal niet in dergelijke idealen en in verandering geloofde. Zij die dat niet deden waren wat de Nederlandse protestzanger Armand het klootjesvolk noemde. Dat jaar werd de tot dan nog latente tegenstelling wij-zij manifest.

Alsof het psychedelische bloemen waren of magische paddenstoelen die we zomaar konden plukken waren er overal om ons heen opeens elpees die in geluid, woord en beeld de magische boodschap verkondigden. Langspeelplaten werden op ons losgelaten en ze brachten ons in verrukking. Ons Tongers groepje ging zich Sunshine World noemen. We begonnen met een provo-achtig tijdschrift dat eerst Testament heette, later Subterranean. (Trouwe lezers van hoochiekoochie kennen deze kleine geschiedenis al).
De magische elpees maakten helaas deel uit van de echte wereld waar voorlopig nog zaken werden gedaan en niets gratis was. Elk van ons afzonderlijk kon onmogelijk al die mooie platen aanschaffen, dus maakten we keuzes. Als jij Mr. Fantasy koopt en jij Surrealistic Pillow dan ik Bee Gees 1st, enz. We bestelden heel wat van onze albums via een leerling wiens pa beroepsmilitair was in Duitsland. Hoe heette hij ook alweer? Ik geloof dat platen in de BSD, wat de tiende provincie van België werd genoemd, ongeveer de helft goedkoper waren dan in het vaderland. Op die manier kwam ons groepje in het bezit van bijna alle langspeelplaten die later zo belangrijk zijn geworden. In de kelder van het Atheneum hielden we tijdens de ‘speeltijd’ luistersessies. Lichamelijke opvoeding hoefde voor mij niet meer. Dat was te militaristisch. Ik luisterde dan naar platen of werkte aan een experimenteel toneelstuk. We werden lekker high van al die muziek uit de hogere sferen, zonder drugs of wat dan ook. We stegen supersonisch op, tot hoog boven de wolken, reisden naar Jupiter en Pluto en vooral Venus, maar bleven weg van de donkere kant van de maan. Waar wij kwamen was geen sterveling ooit geweest. Het was een mooie droom, waaruit we maar niet wilden ontwaken. Maar ook hier was er weer de rumoerige realiteit, er waren grenzen, er waren normen, er was fatsoen. Dat lange haar moest geknipt.

In die droom beleefde ik een tweede droom: Jazz Bilzen, het eerste popfestival waar ik bij aanwezig was. Voor de eerste keer zag ik een buitenlandse beatgroep optreden, Procol Harum, die een hit had met A Whiter Shade Of Pale. Nu is dat natuurlijk een fait divers, maar toen was het iets waar je extatisch van werd. Zeker als je er de sfeer van flower power bij denkt. Louis Neefs, die voor de Belgische televisie werkte, zag me daar met een groepje vrienden op de grond zitten, met bloemen in mijn haren en op mijn saffraankleurig fluwelen jasje vastgespeld, en zal gedacht hebben, merkwaardige snuiter, goed voor een babbeltje. Dit is hier allemaal fantastisch, zei ik, want hier gebeurt anders nooit iets. En het moet maar eens gedaan zijn met die oorlog in Vietnam en met alle andere oorlogen. Het is tijd voor eeuwigdurende vrede. Toen het interview werd uitgezonden, in het programma Tienerklanken, zat ik alweer op internaat. Tienerklanken, zei de studiemeester? Niets van. Hier wordt alleen naar voetbal gekeken.

Informatie over nieuwe platen was nauwelijks te vinden. De Vlaamse kranten leken van het bestaan van popmuziek niet af te weten. Alleen het tijdschrift voor radio en televisie Humo was een beetje op de hoogte. In Nederland was het stukken beter. Daar had je Muziek Express, Teenbeat, Tiq en vooral Hitweek, dat al gauw onze muziekbijbel werd. Hitweek, later omgedoopt tot Aloha, zocht de underground op en wij gingen mee met die verwante droomreizigers. Zo ontstond de beruchte tegencultuur. (Ik sla enkele stappen over. Het moet vlug gaan. Er zijn andere tijden gekomen, man.)
We bleven van revoluties en bevrijding dromen. Alles moest radicaal veranderen. We werden bozer en bozer en riepen met luide stem Up against the wall, motherfuckers, ook al wisten we niet wie de echte Motherfuckers waren en zelfs niet dat ze bestonden. Iedereen weet hoe uit die woede en razernij terreur is ontstaan. Er zijn duizenden boeken over geschreven, dat van Geert Buelens [3] alleen al telt duizend bladzijden. Heb je het gelezen? Alles staat erin, tot in de kleinste details, met massa’s lijstjes erbij.

Ik besef dat ik ondertussen ben teruggekeerd van die reis naar de sterren, het is al bijna Watergate, en dan moeten Reagan en Thatcher en het neokapitalisme nog komen. Nee, laten we nog even in het jaar van de liefde verwijlen, wild en jong en groovy. “Do you believe in Magic? It’s like telling a stranger about rock and roll…”

Are You Experienced? – Jimi Hendrix Experience
John Wesley Harding – Bob Dylan
The Piper at the Gates of Dawn – Pink Floyd
The Velvet Underground & Nico – The Velvet Underground & Nico
Absolutely Free – The Mothers of Invention
Bee Gees 1st – Bee Gees
The Who Sell Out – The Who
I Never Loved a Man the Way I Love You – Aretha Franklin
Between the Buttons – The Rolling Stones
Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band – The Beatles
Younger Than Yesterday – The Byrds
Forever Changes – Love
Moby Grape – Moby Grape
Buffalo Springfield Again – Buffalo Springfield
Their Satanic Majesties Request – Rolling Stones
Safe As Milk – Captain Beefheart & His Magic Band
Outsiders – The Outsiders
Chelsea Girl – Nico
Disraeli Gears – Cream
Something Else – The Kinks
One Nation Underground – Pearls Before Swine
Surrealistic Pillow – Jefferson Airplane
The Doors / Strange Days – The Doors
Smiley Smile – The Beach Boys
Mr. Fantasy – Traffic
Procol Harum – Procol Harum
Mellow Yellow – Donovan
Electric Music for the Mind and Body – Country Joe and the Fish
Goodbye and Hello – Tim Buckley
Tim Hardin 2 – Tim Hardin
The Resurrection Of Pigboy Crabshaw – Butterfield Blues Band
Songs of Leonard Cohen – Leonard Cohen
Song Cycle – Van Dyke Parks
Feelin’ Groovy – Harpers Bizarre
The Time Has Come – Chamber Brothers
Ode to Billie Joe – Bobby Gentry
Trogglodynamite – The Troggs
The Blues Alone – John Mayall & The Bluesbreakers
Tim Rose – Tim Rose
You’re A Big Boy Now – The Lovin’ Spoonful

♣

[1] Arthur ‘Cody’ Jarrett is het hoofdpersonage uit de misdaadfilm White Heat (1949) van Raoul Walsh. “Made it, Ma! Top of the world!” is de uitroep van Cody net voor zijn tragische dood.
[2] The Byrds maken er een mooie opsomming van in Renaissance Fair, terug te vinden op het album Younger Than Yesterday, 1967.
[3] Do You Believe in Magic, The Lovin’ Spoonful, op hun gelijknamige elpee uit 1965.
[4] Geert Buelens, De jaren zestig, Een cultuurgeschiedenis, 2018. 1024 pagina’s.

♣

Foto’s: Boven: In de King & Queen in Tongeren, meisje van de King & Queen, Luc Verjans, ik, Jan Depooter; Onder: Jan Depooter en ik.

ZERO DE CONDUITE: IMAGINAIR FESTIVAL

2011_12_31_ANTWERPEN 033

Zéro de conduite is een sfeervol, (meestal) thematisch programma gewijd aan pop/cultuur op Radio Centraal in Antwerpen. Elke eerste zaterdag van de maand, van 6 tot 8 uur ’s avonds. Een muzikaal evenement van ongeëvenaarde kwaliteit! Stem af op Radio Centraal 106.7 FM: uniek in het zich steeds verder uitdijende universum.
Je kunt Zéro via streaming beluisteren. Hier vind je meer informatie over Radio Centraal en andere radiomakers.

Mogelijk is het de tijd van de kersen en van de liefde maar wel zeker is het die van de muziekfestivals. ElkE natiestaat, elke stad, elk dorp heeft zijn festival. Honderden, duizenden, miljoenen ‘muziekliefhebbers’ zwerven door Europa en de rest van de wereld op zoek naar de ultieme kick en de ultieme band. Het perfecte podium moet ergens bestaan, maar waar? Ja, waar vind je de perfecte combinatie van bands en sfeer en zonneschijn en seks? Zwerven is het eigenlijk niet, want je begeeft je doelgericht naar een of meer van die festivals. Je plant de reis, het bezoek al lang op voorhand. Sommigen moeten er hard voor werken om de entree te kunnen betalen. Het hele gedoe is inderdaad een keiharde business, er is veel geld mee gemoeid, alles moet opbrengen. De laatste idealist is omstreeks 1977 ten grave gedragen.

Ik herinner me jazz- en rockfestivals als avonturen, als happenings die net iets langer duurden dan die van de kunstenaars van die tijd. Ik heb het – natuurlijk – over de jaren zestig. Wij – het publiek van die festivals – voelden ons met elkaar en met de muzikanten verbonden. Liefde voor muziek en liefde voor elkaar en geloof in de toekomst, in een nieuwe, betere wereld, was onze drijfveer, stuurde ons naar de weide. Niet als schapen maar als kleine uitvinders, als een nieuw soort van ontdekkingsreizigers. Samen met de beat en de bands troffen we diepere gevoelens in onszelf aan, een warme kern die we ook na afloop van het evenement bleven koesteren en met elkaar delen in onze kamers van wierook en jasmijnthee en magische elpees. De rest van de wereld kende de muzikanten en muziekgroepen die we koesterden niet. Wie had er ooit van the Move gehoord, van the Increbible String Band, van Dragonfly, van doctor John the Night Tripper? Alleen wij. Voelden we ons daarom beter? Ik weet het niet: we waren anders en dat is wat we wilden zijn en worden: anders, altijd anders dan de anderen. (Natuurlijk wisten we nauwelijks wie de anderen waren. Wat we zeker nog niet wisten was dat degenen die écht anders waren op een ondenkbare manier verafschuwd en verstoten zouden worden).

De festivals van de sixties waren geen spektakel, toch niet die in onze streken. Mogelijk was Woodstock, nu bijna vijftig jaar geleden, het eerste spektakelfestival, het begin van het einde. Een einde waar maar geen eind aan komt.
De voorbije weken was ik weer eens de programma’s van die langgerekte doodstrijd aan het bekijken. Wat een ellende! Nooit zou ik me naar zo’n saaie, voorgeprogrammeerde muziekkermis begeven. Ik weet dat ik met deze woorden elitair klink en neerbuigend overkom. Maar dat maakt me niet meer uit. Dan ben ik maar elitair. Ik geloof zeker niet dat vroeger alles beter was. Geneesmiddelen tegen astma waren in de jaren zestig zeker niet beter dan nu, om maar één voorbeeld te geven. Maar popfestivals waren wel beter, echter, authentieker, meer bezield, avontuurlijker. Ze waren ook schaarser en desondanks goedkoper.

Een week of zo geleden zat ik te denken, stel dat ik zelf een muziekfestival zou organiseren en ik zou het programma mogen samenstellen, wie en wat zou ik dan kiezen? De songs die we vanavond in Zéro de conduite draaien zijn allemaal van muzikanten en bands die op mijn podia het beste van zichzelf zouden geven (met uitzondering van Dr. John).* Muziek uit het hart – maar, gelet op de tijd waarin we leven, een reis naar een betere wereld niet verzekerd. De betere wereld moeten we zelf maken en dat is hard werk en volharden. Een betere wereld maken is geen feestje.
Gebruik je verbeelding, omring je met margrieten en klaprozen. Drink een thee of een tequila. Doe waar je zin in hebt, maar doe niemand pijn. Behandel anderen niet zoals je zelf niet behandeld zou willen worden. Geniet van de vibraties.

Let’s Make A Better World – Dr. John – Desitively Bonnaroo – Earl King – 2:57

Peeping Tomboy – Kurt Vile – Smoke Ring For My Halo – Kurt Vile – 4:24

Luciano – Steve Gunn – The Unseen In Between – Steve Gunn – 5:54

Hell To Pay – Michael Chapman – True North – Michael Chapman – 4:13

Snake Charmer – Patty Griffin – Servant Of Love – Patty Griffin – 2:33

Dirty White – Inara George with Van Dyke Parks – An Invitation – Inara George – 2:27

River Brine – The Low Anthem – The Salt Doll Went To Measure The Depths Of The Sea – The Low Anthem – 1:54

Son Of The Sea – Bill Callahan – Shepherd In A Sheepskin Vest – Bill Callahan – 4:14

Cumberland Gap – David Rawlings & Gillian Welch – Poor David’s Almanack – David Rawlings – 2:56

Jubilee – Jake Xerxes Fussell – Out of Sight – Trad arr Fussell – 3:58

Stealin’ Stealin’ – Dave Alvin & Jimmie Dale Gilmore – Downey To Lubbock – William Shade – 2:59

I’ll Be Rested When The Roll Is Called – Ry Cooder – The Prodigal Son – Blind Roosevelt Graves – 3:12

Bad Year For Rock And Roll – Chuck Prophet – Bobby Fuller Died For Your Sins – Prophet/Klipschutz – 3:47

Passenger Side – Wilco – A.M. (2017 Remaster) – Jeff Tweedy – 3:34

You Were Right – Julia Jacklin – Crushing – Julia Jacklin – 2:22

Sing Me A Song – Cowboy Junkies – All That Reckoning – Cowboy Junkies – 4:21

There From Here – Phosphorescent – C’est La Vie – Matthew Houck – 5:21

Like Mary – Dream Syndicate – How Did I Find Myself Here? – Steve Wynn – 4:57

John Saw That Number – Neko Case – Fox Confessor Brings The Flood – Neko Case, Traditional – 4:06

Midnight Sun – Calexico Feat. Iron & Wine – Years To Burn – Burns/Convertino – 4:14

I Hope That I Don’t Fall In Love With You – 10,000 Maniacs ft. Nathalie Merchant) – Campfire Songs: The Popular, Obscure & Unknown Recordings – Tom Waits – 3:39

Not with Deserters – Iris DeMent – The Trackless Woods – Anna Akhmatova/Iris DeMent – 3:41

Anyday Woman – Iron & Wine & Ben Bridwell – Sing Into My Mouth – Paul Siebel – 2:51

Boundless Love – John Prine – The Tree Of Forgiveness – Dan Auerbach/John Prine/Pat Mclaughlin – 3:35

Something Came Over Me – Tift Merritt – Stitch Of The World – Tift Merritt – 3:25

Albion Moonlight – William Tyler – Modern Country – William Tyler – 3:17

Spoil With The Rest – Ryley Walker – Deafman Glance – Ryley Walker – 3:42

Murmur In My Heart – Ed Harcourt – Back Into The Woods – Ed Harcourt – 4:42

Bonus Tracks

Lover Release Me – Marissa Nadler ft. Sharon Van Etten – For My Crimes – Marisa Nadler – 2:27

I’m Less Here – Mazzy Star – Still – David Roback, Hope Sandoval – 4:16

Trouble In Mind – Sam Amidon – The Following Mountain – Sam Amidon – 5:04

Brown-Eyed Women – Hiss Golden Messenger – Day Of The Dead – Hunter/Garcia – 4:48

From Far Away – Jeff Tweedy – Warm – Jeff Tweedy – 3:11

Three Men Sitting On a Hollow Log – Cass McCombs – A Folk Set Apart – Unknown – 4:44

Hanging On – Drive-By Truckers – English Oceans – DBT/Patterson Hood – 4:01

∞

Samenstelling, research en presentatie: Martin Pulaski
Techniek: Sofie Sap
*Er zijn er veel meer. Excuses aan iedereen die niet aan bod kon komen. We kunnen helaas geen vijf liedjes tegelijk draaien. We hope that Ryley Walker is alright. Thanks to Howe Gelb & the Colorist Orchestra and to Low for the fantastic concerts in Rivierenhof, Antwerp, last Thursday.

Afbeelding: Martin Pulaski

DE JONGEN MET HET MES

mes3

Op deze foto poseer ik als street fighting boy – of als punk avant la lettre – in de zomer van 1968. In Sint-Idesbald, aan de Belgische kust. Te laat voor de revolutie… Een onzekere toekomst lacht of huilt me toe. Ik heb er duidelijk niet veel zin in om die te zien. Ik sta met mijn rug tegen een muur… van tentzeil. Veel bescherming zal die me niet geboden hebben. Mijn rechterbeen lijkt in de tent te willen blijven. Wat kan ik daar buiten gaan doen? Ik ben nog niet helemaal in de wereld.

Waarom keer ik om de zoveel jaar terug naar deze foto, die een postmodernist met weinig gevoel voor stijl ‘iconisch’ zou kunnen noemen? Vanwege de dubbelzinnige pose: een flowerpower-jongen met een stiletto? Vanwege het ongedefinieerde? Want ondanks de schijn is niets beslist, ligt niets vast. Er is nog veel mogelijk.

Ik zag mezelf als dichter, had een toneelstuk geschreven dat ‘De droom’ heette, een utopisch verhaal, helemaal in de geest van die verwarde tijd. Boos, naïef, onvolmaakt, onzeker. Ik was een jongen die in het duister tastte maar tegelijk dacht dat hij begaafd was, een gave had. Ik had het gevoel dat woorden mij de weg zouden wijzen.

In mij was alles even woelig als de Noordzee in Sint-Idesbald. Ik had provo en psychedelica en pop en de boeken van Remco Campert (‘De jongen met het mes’), Simon Vinkenoog en Hugo Claus ontdekt. Ik had gelezen dat Hugo Claus een fan was van the Doors. Vooral ‘The End’ wist hij te waarderen. “Father?” “Yes, son.” “I want to kill you.” “Mother, I want to…” Ik had Salvador Dali op televisie uit een groot ei zien geboren worden.

Maar dat dreigende? Die stiletto? Een pose, jazeker. Maar de mogelijkheid van een Patrick Haemers zit erin. Een heel ander leven dan ik dacht te zullen gaan leiden, dan ik werkelijk zou leiden. Bankovervallen, bendes, gangstermeisjes, cocaïne, geweld, gevangenis, zelfmoord.

Wat heb je zelf in handen? Hoe word je wie je wordt? Maak je wel keuzes, en als je al keuzes maakt, hoe komt het dan dat je niet de juiste keuzes maakt? Do the right thing, allemaal goed en wel. Maar de juiste keuze maken, het juiste leven kiezen, het juiste masker, het juiste personage: komt het daar uiteindelijk niet op neer? Op die foto, weiger ik een keuze te maken, zo lijkt het wel.

Mijn vriend Henry J. vertelde me dat de jas en de zonnebril van hem waren, de tent was, geloof ik, van Luc V., de lichtblauwe broek in tergal en het hemdje waren van mij, het mes ook. Het sjaaltje was van mijn tante Georgette, die een paar jaar eerder zelfmoord had gepleegd. De foto is genomen, schreef Henry gisteren, op de morgen van de dag dat we van Sint-Idesbald weer naar huis zouden liften.

DE ROEM VAN PHIL OCHS

phil ochs 50 fans

Tijdens mijn presentatie van Zéro de conduite zaterdagavond ontsnapte mij in een onbewaakt moment de uitspraak dat iedereen verlangt naar bijval en roem. Dat was in verband met een song van de van geboorte Texaanse singer-songwriter Phil Ochs, ‘The Chords Of Fame’, waarin hij onder meer dit zingt:
“They’ll rob you of your innocence, they will put you up for sale
The more that you will find success, the more that you will fail
I been around, I’ve had my share, and I really can’t complain
But I wonder who I left behind the other side of fame”.
Phil Ochs, zelf niet bepaald beroemd geworden, heeft het over de keerzijde van de roem. Hij plaatst bijval en succes in een donker, winters licht. Maar wees hij de roem werkelijk af? Meende hij het wel? Was hij oprecht? Was het geen bluf, de laatste cynische woorden van een mislukkeling*, van een man die geen weg weet met succes?
Hoewel ik er tientallen jaren anders over dacht geloof ik nu dat iedereen die creëert, die iets maakt dat aan zijn verbeelding ontspruit, verlangt naar erkenning, en zelfs naar roem. Al zal dat verlangen niet bij iedereen even sterk zijn. Je mag duizend keer zeggen dat bijval je koud laat, het is niet waar. Nee, ik geloof niet dat het waar is.

Van the ‘The Chords Of Fame’ draaide ik zaterdag een cover uitgevoerd door Melanie Safka, ook een sixtiesmeisje maar wel nog steeds actief. De originele versie van de song is terug te vinden op het allbum ‘Phil Ochs’ Greatest Hits’, dat de ondertitel ’50 Phil Ochs Fans Can’t Be Wrong’ meekreeg, een wrange verwijzing naar ‘50,000,000 Elvis Fans Can’t Be Wrong’. ‘Greatest Hits’ was de laatste studio-elpee van Phil Ochs. Er stond geen enkele hit op.

*Phil Ochs kende aanvankelijk wel succes maar raakte aan lagerwal, werd dakloos, trok uiteindelijk bij zijn zus in, waar hij zich in 1976 verhing. Zijn leven is een soort van film noir, maar dan gesitueerd in Greenwich Village in de swinging sixties.

TESTAMENT

“Vreemd is het leven toch, die geheimzinnige, genadeloos logische opeenvolging van gebeurtenissen, die nergens toe leiden. Het beste dat ervan te hopen valt, is dat je iets over jezelf leert – en dat komt dan te laat; je houdt er alleen een flinke dosis onuitwisbare spijtgevoelens aan over.”
Joseph Conrad, Hart der duisternis.

Begin negentienzevenenzestig richtte ik samen met enkele vrienden (Jan De Pooter, Henry Janssen, Guy Bleus, Luc Verjans) een alternatief schooltijdschrift op. De naam, Testament, had ik van Boudewijn De Groot/Lennart Nijgh, de vorm vonden we bij Nederlandse provotijdschriften, met hun typische afmetingen van 13,75 op 10,5 cm. Qua stijl was het een megelmoes van pop, pulp, jeugdpuistjespoëzie en flauwe humor. Inhoudelijk stelde het tijdschrift niet erg veel voor. Niemand van ons was een groot literator of een diep denker. Dat kon moeilijk anders, jong en naïef als we waren kenden we ternauwernood Rimbaud; van Baudelaire hadden we een beetje een afkeer omdat we zijn ‘Les aveugles’ – “Ils sont vraiment affreux… et cetera” – uit het hoofd moesten kennen. Nogal wat teksten schreven we over uit poptijdschriften als teenbeat, muziek express en tiq, waarin de dichteres Elly De Waard debuteerde.

Toch zat er ook iets van onszelf in het blad, onze hoop, onze verwachtingen, onze dagdromen, ons geloof in een betere wereld, in wereldvrede, en bovenal onze liefde voor (alternatieve) popmuziek. Als onvoorwaardelijke bewonderaar van Bob Dylan was ik Dylan Thomas gaan lezen. Hugo Claus had zijn verhalenbundel ‘Als een jonge hond’ (‘Portrait Of The Artist As A Young Dog’) vertaald. Ik heb het mooi uitgegeven Zwarte Beertje hier nu voor me liggen, evenals alle exemplaren van Testament, met uitzondering van het eerste. Is dat wel verschenen, vraag ik me nu af? Zijn we niet meteen met nummer twee begonnen? Overigens veranderde het tijdschrift net zo snel als de tijdsgeest en als wij. Ook de titel veranderde meermaals. In 1968 heette het al Subterranean, nog wat later Sunshine World Magazine. In 1969, toen ik de middelbare school verliet en in Brussel film ging studeren, hield ik het voor bekeken. Mijn vriend Guy Bleus heeft op z’n minst nog een aflevering (Subterranean 2) uitgegeven.

In de vergeelde tijdschriften, met covers van Guy Bleus en Jan De Pooter, durf ik ternauwernood bladeren. De gedichten die ik schreef waren in weerwil van mijn ‘omgang’ met Dylan Thomas en Hugo Claus beneden alle peil. In die dagen dacht ik echter dat ze geniaal waren. Hoe naïef kun je zijn! Mijn platenbesprekingen waren aaneenschakelingen van clichés, en ga zo maar door. We kopieerden ook zomaar fragmenten uit boeken van pulpschrijvers als Leslie Charteris (“The Saint”). Over de grappen van occasionele medewerkers wil ik het al helemaal niet hebben. Gelukkig was ik zelf helemaal niet grappig, integendeel: ik had een grondige afkeer van ‘moppen tappen’. Het leven was dan wel mooi en groovy en pow wow wow, maar tegelijk ook door en door ernstig.

Naast de schaamte is er ook trots. Ik schreef gedichten en proza geïnspireerd door Edgar Allan Poe en Louis Paul Boon, mijn vrienden en ik bewonderden de nieuwe stromingen in de popmuziek, de underground. We luisterden naar Radio London en Superclean Dream Machine, we keken naar televisieprogramma’s op VPRO (wie herinnert zich niet de mooie blote Phil Bloom) en zeker ook naar het bijzonder hippe Duitse Beat-Club, we lazen provotijdschriften, we lazen de boeken waar in de klas niet over gesproken werd, werken van Simon Vinkenoog, Hugo Raes, Jan Wolkers, Henry Miller, Louis Paul Boon en Franz Kafka. Onze bijbel was evenwel het Nederlandse tijdschrift Hitweek/Witheek/Aloha. Al die dingen waren nieuw en ongewoon in het brave Limburg, Vlaanderen, België.

Er waren, dachten we, weinig gelijkgezinde zielen, tenzij hier en daar aan de universiteiten, maar daar hadden we helaas geen contact mee. Ons tijdschrift zat in dezelfde stroming als Jazz Bilzen, vooral de editie van 1968, die helemaal in het teken stond van underground en progressieve rock. Ja, hoe naïef en stuntelig ook, we waren voorlopers van wat later de ‘swinging sixties’ en ‘mei ‘68’ zou worden genoemd. Voor ons, een vijftal vrienden, waren die sixties wel swingend, maar de meeste andere leerlingen waren al druk bezig met zich voor te bereiden op een carrière als tandarts, ingenieur, leraar aardrijkskunde of wiskunde. Een beetje zoals in Bob Dylan’s ‘Tangled Up In Blue’. Wij droomden van een leven als zwervers, als schooiers, als kunstenaars, als dichters, als verlichte nietsnutten. Een droom die gedoemd was te mislukken. Of toch niet?

De elpeehitparade uit Testament nummer vijf, november 1967:

1. The Piper At The Gates Of Dawn – Pink Floyd
2. Procol Harum – Procol Harum
3. The Doors – The Doors
4. Absolutely Free – The Mothers Of Invention
5. Surrealistic Pillow – Jefferson Airplane
6. Bee Geest 1st – Bee Gees
7. Love-In – Wally Tax
8. Are You Experienced? – Jimi Hendrix Experience
9. Da Capo – Love
10.Small Faces – Small Faces

Beelden: Mijn vrienden en ik na de voorstelling van mijn toneelstuk ‘De droom”; Als een jonge hond’ van Dylan Thomas vertaald door Hugo Claus; ; Testament nummer drie, maart 1967.

INSOMNIA

king&queen.jpg
King & Queen, Tongeren, 1967. Foto: Guy Bleus.

Maandagnacht, na een bezoek aan de psychiater (bij wie het uitzonderlijk koud was; letterlijk bedoel ik dat) kon ik de slaap niet vatten. Niet alleen vanwege vrouwengeschiedenissen – ik had het met mijn psychiater, die zelf een vrouw is, over mijn liefde voor vrouwen gehad. Bijvoorbeeld dat ik een vertrouwelijk gesprek veel liever met een vrouw voer dan met een man. Maar ik wil wat dit onderwerp betreft niet in details treden. Dat doe ik volgende week wel met mijn psychiater. Ik hoop alleen maar dat het dan al wat warmer is.

Vooral gedachten aan het verleden drongen zich aan me op. Ik herinnerde me opnieuw Veronica Satory in het Kinderdorp in Rekem. Henriëtte en Mathilde, mijn speelvriendinnetjes in Neerharen. Hoe ik met Valère naar het bos fietste om daar een meisje te kussen dat ik nooit eerder had gezien en daarna ook nooit meer zou terugzien. Hetzelfde gebeurde bij een optreden van The Small Faces in Diepenbeek, maar we kusten toen de hele avond, en het meisje stal mijn zonnebril. Haar naam? Aan Anita dacht ik en haar mooie zus Linda (die mij wel wilde maar toch ook weer niet), aan Sylvia, aan Magda (liefje van een avond), aan Claudia, aan Monique, aan café de Paddock in Tongeren en dansen op Massachussetts van The Bee Gees. Gin Fizz drinken met Guy Bleus.

Die oude vriend zat er ook voor iets tussen dat ik niet kon slapen. Zondag had hij een oude foto op mijn facebookprofiel geplaatst. Mijn schoolvrienden Luc V., Henry J. en Jan D. en ikzelf voor King & Queen in Tongeren in 1968. De wonderlijke uren die we daar doorbrachten. De naam van het King & Queen meisje ben ik vergeten. In een club in Lanaken heb ik met haar nog gedanst op Otis Redding, Sam & Dave en Aretha Franklin. Dat mocht eigenlijk niet. Een bizarre wet schreef voor dat je niet van soul mocht houden als je een fan was van the Rolling Stones, Small Faces, Kinks, Who, Outsiders et cetera. Terwijl al die bands zelf soul speelden. Wat betekende dat ik een dubbel leven leidde. Niet voor niets was ik ook verslingerd aan James Bond. Ik heb alle Zwarte Beertjes van Ian Fleming meermaals gelezen. De film Goldfinger vond ik een meesterwerk. (Daarover wil ik later meer vertellen.)

Er gingen zoveel werelden open, The Avengers, The Fugitive, Mary Quant, platenwinkel De Harp in Maastricht (waar ik Big Pink kocht en Waiting For The Sun). En maandagnacht gingen veel van die werelden opnieuw open. Zachte, romantische, psychedelische werelden. Elk onderscheid tussen realiteit en poëzie viel weg. Zoals bij Novalis werd alles magisch, alle kleine dingen werden metaforen in een groot gedicht. En toch wilde ik slapen.

Vreemd. Ik herinnerde me eveneens verrukte jaren in Antwerpen, van 1977 tot 1984. Renaissance in de popmuziek (die was in 1974 aan zichzelf ten onder gegaan) met onder meer Patti Smith, Television en the Clash. Euforische jonge kunstenaars vol wilde en minder wilde plannen, zoals Danny Devos, AMVK, Guy Rombouts, Walter Van Rooy, Paul Rigaumont, Ria Pacquée en experimentele ruimtes zoals Ruimte Z’, Aurora, Ruimte Morguen, het Pannenhuis (van Greta en Toulouse) en Montevideo. Ik herinnerde me uitzinnige nachten met al die fijne mensen. Guillaume Bijl, Bruneau, Annie Gentils (voor wie ik het gedicht ‘Zoete naam Jezus’ schreef). Ik hoorde de muziek van the Shangri-Las en U-Roy en Tom Verlaine en Grandmaster Flash. Een song bleef terugkeren: Many Rivers To Cross.

Het begin van het nieuwe theater in die stad zag ik voor mij weer opduiken uit jarenoude mist: Blauwe Maandag Compagnie, Akt Vertikaal, de piepjonge Guy Cassiers, Luc Perceval (net als ik kind van binnenschippers), Guy Joosten, Ivo Van Hove, Warre Borgmans, Els Dottermans, Peter Van Kraaij, Sam Bogaerts, Chris Nietvelt (een actrice waar ik zo graag verliefd op werd, “Ik ben nogal nief hier. Ik weet nog niet wat ik doe. Ik kem een goe gevuul.”), Bart Slegers, en vooral Lucas Vandervost.

Deze koortsachtige nachtgedachten bleven maar voortrazen. Omstreeks vijf uur vond ik eindelijk slaap. En al is het leven theater, het was geen actrice, het was niet de jonge Chris Nietvelt, die me in slaap wiegde. Nog een geluk, anders lag ik nu nog altijd wakker.

SKALDEN, HASSELT: HOE BEDRIEGLIJK IS HET GEHEUGEN?

SKALDEN

‘Het opzettelijk geheugen’ schrijft Samuel Beckett in zijn studie over Marcel Proust, ‘heeft geen waarde als middel tot evocatie, en geeft ons een beeld dat even ver staat van het werkelijke beeld als de mythe van onze fantasie, of als de karikatuur van de werkelijkheid die door onze directe waarneming wordt verkregen. Over geen van beide bezitten we ook maar de geringste controle.’

Hoe bedrieglijk is het geheugen? Hoe weten wij of wat we ons herinneren strookt met hoe de werkelijkheid zich op het moment van het ‘herinnerde’ aan ons (en aan de andere aanwezigen) voordeed? Ik heb een slecht geheugen, aangetast als mijn hersencellen zijn door veroudering, alcohol, tabak (tot 1977) en geneesmiddelen. Ik heb een slecht geheugen maar ik ben geen leugenaar.

Nu is er die geschiedenis van Skalden, een uniek beatnikcafé in Hasselt – vergelijkbaar met de vroege Muze in Antwerpen – dat ik met enige regelmaat frequenteerde. In feite was het in de periode 1968-1969 de plek waar ik bij voorkeur mijn tijd doorbracht. Ik hield van de sfeer die er hing, van de andere bezoekers, beatniks, hippies, artiesten, muzikanten, anarchisten en filosofen. Het grote verschil met de cafés waar ik nu kom is dat er nauwelijks werd gedronken. Een bezoeker van de Skalden werd nooit gedwongen om te consumeren. Het ging niet om de winst maar om de ruimte. Het principe van gelijkgestemden die elkaar ontmoeten was ‘heilig’ (om een woord van Allen Ginsberg aan te halen). Verwante zielen die elkaar eindelijk zonder argwaan in de ogen kunnen kijken in een – voor de rest – grotendeels vijandige wereld. Van de oudere generatie begreep namelijk hoegenaamd niemand dat dit ‘werkschuw tuig’ (toen) niet geïnteresseerd was in geld noch bezit. De oudere generatie begreep niet dat er andere, nieuwere, betere tijden waren aangebroken.

Omdat ik in een internaat zat opgesloten kon ik niet zo vaak in de Skalden vertoeven als ik wel wilde. Dat zorgde ervoor dat ik een buitenstaander bleef in de ‘bruine kroeg’. Ik behoorde bijgevolg niet tot de ‘inner circle’. Ja, inderdaad, een ‘inner circle’ had je ook in zulke kroegen – en dat was al meteen het begin van het einde, de rotte plek in de appel van de provo’s, want waar een elite bestaat worden anderen uitgesloten. Ik sloot er waarschijnlijk om die reden, maar ook omdat ik een schuchtere aard heb, geen vriendschappen; ik kwam er met de vrienden die ik al had, Luc Verjans, Henry Janssen, Jan Depooter, Guy Bleus en ik leerde er mijn lief Monique, een mooi meisje uit Alken, kennen.

Nu reageert de vroegere uitbaatster van de Skalden, El (Elisabeth), met een vriendelijk commentaar op de foto hierboven, waarvan ik altijd heb gedacht, waarvan ik met zekerheid wist dat hij tijdens het Hasselts Carnaval van 1968 in haar café door een straatfotograaf werd gemaakt. Zij zegt in haar commentaar dat wij, mijn toenmalige vrienden, vriendinnen en ik, ons zeker niet in de Skalden bevonden. Die foto werd ergens anders gemaakt, zegt ze. Kan ik Els woorden in twijfel trekken? Zij is zo zeker van haar stuk. En het was haar café! Maar anderzijds was het daar waar we met ons groepje samen waren gekomen, verkleed en tegelijk niet verkleed. Nee, we waren helemaal niet verkleed, we waren gewoon onszelf, hadden onze buitenissigheid alleen wat geaccentueerd. Maar nu werden we voor een keer niet uitgejouwd, omdat het Carnaval was en de brave mensen die overal in gekke pakjes door de straten liepen dachten dat wij ook in gekke pakjes waren gehuld en net hetzelfde waren als zij. Ha, ha, lekker mis. Wij waren de anderen. Wij waren geen hypocrieten die ons gedurende 364 dagen in een burgerpak door het leven worstelden en ons één dag lang verkleedden als uitzinnige, stomdronken hansworsten.

Ik weet het niet, El. Ik heb je verhaal over de Skalden gelezen op je blog. Sommige gezichten heb ik herkend, vooral dat van Lode, die me af en toe meenam in zijn auto, gewoon voor een ritje, of me naar huis bracht. Je verhaal heeft me droef gemaakt. Zoveel van de mensen die je café bezochten zijn al gestorven! En waar zijn de anderen? Waar is iedereen? Wat gebeurt er met ons? Zijn wij allen gedoemd om in het leven te mislukken? Is het een grote grap? Een Carnaval? Lijden we met z’n allen aan geheugenverlies en bevinden we ons helemaal ergens anders dan we denken?

JOE BOYD: POP IN DE SIXTIES

whitebicycles-1000x1000

Ik lees white bicycles, een schitterend boek van Joe Boyd over muziekmaken in de sixties, Joe Boyd heeft een boeiend leven gehad, en hij is nog lang niet dood. We kennen hem vooral als producer van Fairport Convention en Nick Drake en van zijn Hannibal platenlabel. Maar hij heeft een massa andere, zeer uiteenlopende dingen gedaan. Op zijn eenentwintigste bracht hij Muddy Waters naar Europa. Hij organiseerde Europese toernees voor Roland Kirk en Coleman Hawkins, hij stond aan de wieg van de UFO in Londen (de plek waar de underground ontstond en ten onder ging.) Enzovoort. Het is een geweldig boek, inderdaad, maar het maakt me ook wel een beetje jaloers en afgunstig. Waarom heb ik niet meer met mijn leven gedaan? In zekere zin lag een dergelijk bestaan binnen mijn bereik. Alleen was ik te jong. Ik ben te laat geboren. Het voordeel daarvan is dat ik nu nog relatief jong ben, ha ha. Naar aanleiding van dat boek bedenk ik dat bijna al mijn favoriete elpees in die periode zijn opgenomen. Er is nog wel goede hedendaagse muziek, bijvoorbeeld van Cat Power of the Walkabouts, maar een volledige cd – van om het even wie – heeft niet meer de emotionele impact, de pertinentie en de melodieuze rijkdom van wat toen verscheen. Ik denk nu spontaan aan deze meesterwerken:

Butterfield Blues Band – East West
Pink Floyd – The Piper At the Gates Of Dawn
Pretty Things – S.F. Sorrow
Fairport Convention – Unhalfbricking
Bob Dylan – Blonde On Blonde
Bob Dylan – John Wesley Harding
Byrds – The Notorious Byrd Brothers
Beatles – Revolver
Beach Boys – Pet Sounds
Beach Boys – Smiley Smile
The Fantastic Expedition Of Dillard & Clark
Flying Burrito Brothers – The Gilded Palace Of Sin
Aretha Franklin – I Never Loved A Man
Beatles – Revolver
The Band – Music From Big Pink
Pearls Before Swine – One Nation Underground
Bee Gees – Bee Gees 1st
Cream – Disraeli Gears
Jimi Hendrix Experience – Are You Experienced?
Nick Drake – Five Leaves Left
Kinks – Face To Face
Syd Barrett – The Madcap Laughs
Tim Buckley – Blue Afternoon
Rolling Stones – Beggar’s Banquet
Incredible String Band – The Hangman’s Beautiful Daughter
Doors – Waiting For The Sun
Velvet Underground & Nico
Nico – Chelsea Girl
Who – The Who Sell Out
Love – Da Capo
Jefferson Airplane – Surrealistic Pillow
Steve Miller Band – Children Of the Future
Moby Grape – Moby Grape ‘69
Alexander Spence – Oar
Captain Beefheart & the Magic Band – Safe As Milk
Mothers Of Invention – Absolutely Free

En zo kan ik nog wel een tijdje doorgaan. Maar de lezer kan zelf wel aanvullen. Overigens laat ik de singles (Atlantic, Stax, Philles, Fire, Fury, Motown, enzovoort) dan nog buiten beschouwing. In die groeven bevond zich de perfecte dansmuziek, die ik nog steeds opzoek als ik wat beweging in mijn leven wil brengen.