Tag: 1970

1971: INDIANEN EN OUTLAWS

jessewinchester

Opgedragen aan Roen Hetzwoen.

Om mijn lijst van uitverkoren elpees van 1971 wat context te geven laat ik eerst enkele vermeldenswaardige historische en autobiografische gebeurtenissen de revue passeren.
Alan Shepard maakt een wandeling op de maan. Dat avontuur lijkt nog maar weinig aardbewoners te interesseren. Igor Stravinski overlijdt. Brussel wordt onder de voet gelopen door boze boeren. Er breekt een oorlog uit tussen India en Pakistan. Het vroegere Oost-Pakistan wordt onafhankelijk en krijgt de naam Bangla Desh. Greenpeace wordt opgericht.  Congo heet voortaan Zaïre – tot het weer Congo wordt. Pablo Neruda, dichter van Canto General, ontvangt de Nobelprijs voor literatuur. Op 3 juli wordt Jim Morrison in Parijs dood aangetroffen in zijn badkuip. Na een periode van verdriet om het vroegtijdig overlijden van de geliefde zanger krijg ik last van een nieuwe fobie: de angst om te sterven in een ligbad.

Voor mezelf en mijn toenmalige vrouw was 26 mei de mooiste en gelukzaligste dag van heel dat jaar:  in hospitaal Solbosch in Elsene werd ons eerste en enige kind geboren, een zoontje. Wij gaven hem een ‘muzikale’ en voor die tijd in onze streken ongewone voornaam. Om nu mogelijk niet meer zo duidelijke redenen waren we fans van zowel Jesse Ed Davis als van Jesse Winchester. Jesse Ed Davis, een supergitarist, was een Kiowa Indiaan, wat in die tijd betekende dat hij door velen – the silent majority – als een outsider werd beschouwd. Hij had Taj Mahal [1] begeleid op diens debuut en eind 1970 was zijn eerste eigen album uitgekomen. In die eerste maanden van 1971 leek Jesse Davis! geen afscheid te willen nemen van mijn platenspeler. Euforisch werd ik vooral van Every Night Is Saturday Night, melancholisch van Rock ‘n’ Roll Gypsies, een nummer van Roger Tillison. Alleen al de hoes kon ik urenlang als in een roes zitten bestuderen. Ik was echter niet alleen een fan van Jesse Ed Davis, ik was ook sterk begaan met het lot van de Amerikaanse Indianen. Het boek Bury My Heart at Wounded Knee: An Indian History of the American West (1970) [2] van Dee Brown had op mij diepe indruk gemaakt. Ook de film Soldier Blue (1970) van Ralph Nelson [3] maakte duidelijk dat wat de Verenigde Staten in Vietnam uitvraten in het verlengde lag van de systematische uitroeiing van de oorspronkelijke bewoners van hun ‘eigen land’. De titelsong was van de Amerikaans-Indiaanse singer-songwriter en activiste Buffy Saint-Marie.

sitting-bull
Sitting Bull

Jesse Winchester, geboren in Louisiana en opgegroeid in Tennessee, was in 1967 om aan de militaire dienst en de oorlog in Vietnam te ontsnappen naar Canada gevlucht. In 1970 was op het Bearsville-label zijn schitterende debuutplaat uitgekomen. Daarop werd hij begeleid door Robbie Robertson en Levon Helm van the Band, in die dagen een van drie of vier groepen waar ik het meest naar opkeek. Luister een keer naar Payday, Biloxi, The Brand New Tennessee Waltz, Yankee Lady en Black Dog, stuk voor stuk tijdloze songs.
En dan was er nog de brutale westernheld Jesse James. Net als Bob Dylan in zijn John Wesley Harding had ik een nogal geïdealiseerd beeld van revolverhelden uit de Far West. Jesse James was niet echt een koelbloedige moordenaar, vond ik. Immers, hij stal van de rijken en gaf het geld aan de armen.

Jesse was a man, a friend to the poor,
He’d never rob a mother or a child,
There never was a man with the law in his hand,
That could take Jesse James alive.

Zo klonk het in het de oude folksong Jesse James, die we kenden in de versie van Woody Guthrie. Hij kwam ook al ter sprake in Bob Dylans Outlaw Blues: Well, I might look like Robert Ford / But I feel just like a Jesse James. Robert Ford was de verrader die Jesse James in de rug schoot.

jessejames
Jesse James

Zelf was ik ook graag een outlaw geweest. Maar ik was na een jaar rondhangen in de Brusselse urban jungle, onder meer als barman in De Dolle Mol, toen nog op de Kaasmarkt,  toch al een beetje op het rechte pad geraakt: op het einde van de zomer van 1971 schreven wij, zowel mijn vrouw als ikzelf, ons in voor de kandidatuur filosofie aan VUB. Wat ik naast de gebruikelijke filosofische werken bestudeerde was voornamelijk de tegencultuur: op die manier was ik dan toch nog een beetje een outlaw.

We hadden dat zalige jaar veel tijd voor muziek, maar weinig geld voor platen. Voorlopig bleven we nog arme schooiers met vage toekomstplannen. Tot onze vrienden rekenden we geen Jesse James-achtige rovers en weldoeners. Wel hadden we nu studiebeurzen en kindergeld en vrienden die net als wij ook platen kochten, vaak tweedehands, op het Vossenplein of in de koopjesbakken van de vele platenwinkels die Brussel toen nog rijk was. In heel wat van die winkels werkte personeel dat geen flauw idee had van de waarde van de platen die er werden aangeboden. Zeker niet van wat underground, alternatief, progressief werd genoemd. Dat soort albums belandde al heel snel in die koopjesbakken.

Tussen het schrijven van deze tekst en het maken van de onderstaande lange lijst door lees ik wat in Sandro Veronesi’s nieuwe roman, De Kolibrie. Op pagina 98-99 ligt Marco Carrera, het hoofdpersonage, op zijn bed te luisteren naar David Crosby’s Laughing, het laatste nummer van kant 1 van diens debuut, If I Could Only Remember My Name. De naald blijft dreigend in de laatste groef krassen. Laat dat nu toevallig of niet een van de mooiste songs van 1971 zijn.
Met de meeste albums in de lijst ben ik al een halve eeuw vertrouwd, andere heb ik pas later ontdekt en leren waarderen. Ik heb geen elpees geselecteerd die me niets zeggen of nooit heb gehoord.

  1. Sticky Fingers – The Rolling Stones
  2. Tapestry – Carole King
  3. Who’s Next – The Who
  4. If I Could Only Remember My Name – David Crosby
  5. Tupelo Honey – Van Morrison
  6. Surf’s Up – The Beach Boys
  7. 20 Granite Creek – Moby Grape
  8. Blue – Joni Mitchell
  9. Stephen Stills 2 – Stephen Stills
  10. John Prine – John Prine
  11. Crazy Horse – Crazy Horse
  12. Naturally – J.J. Cale
  13. The Return Of Doug Saldaña – Sir Douglas Quintet
  14. There’s A Riot Goin’ On – Sly And The Family Stone
  15. White Light – Gene Clark
  16. Flying Burrito Brothers – The Flying Burrito Brothers
  17. L.A. Woman – The Doors
  18. Cahoots – The Band
  19. Pearl – Janis Joplin
  20. Quicksilver – Quicksilver Messenger Service
  21. New Riders Of The Purple Sage – New Riders Of The Purple Sage
  22. Smash Your Head Against The Wall – John Entwistle
  23. Roots – Curtis Mayfield
  24. The Low Spark of High Heeled Boys – Traffic
  25. Rainbow Bridge / The Cry of Love – Jimi Hendrix
  26. Judee Sill – Judee Sill
  27. Tony Joe White – Tony Joe White
  28. Byrdmaniax / Farther Along – The Byrds
  29. Lost In The Ozone – Commander Cody & His Lost Planet Airmen
  30. Anticipation – Carly Simon
  31. At Fillmore East – The Allman Brothers Band
  32. Imagine – John Lennon
  33. Muswell Hillbillies – The Kinks
  34. Hunky Dory – David Bowie
  35. Grin – Grin
  36. Boz Scaggs & Band / Moments – Boz Scaggs
  37. Brain Capers / Wildlife – Mott The Hoople
  38. Little Feat – Little Feat
  39. Songs For Beginners – Graham Nash
  40. Bonnie Raitt – Bonnie Raitt
  41. In My Own Time – Karen Dalton
  42. Getting Ready – Freddie King
  43. Here Comes The Sun – Nina Simone
  44. What’s Going On – Marvin Gaye
  45. Al Green Gets Next to You – Al Green
  46. She Used To Wanna Be A Ballerina – Buffy Sainte-Marie
  47. La Question – Françoise Hardy
  48. Ram – Paul and Linda McCartney
  49. Nilsson Schmilsson – Nilsson
  50. Every Picture Tells A Story – Rod Stewart
  51. Rudy The Fifth – Rick Nelson
  52. Leon Russell And The Shelter People – Leon Russell
  53. Anne Briggs / The Time Has Come – Anne Briggs
  54. Linda Ronstadt – Linda Ronstadt
  55. Link Wray – Link Wray
  56. Aretha Live at Fillmore West – Aretha Franklin
  57. 4 Way Street – Crosby, Stills, Nash & Young
  58. Long Player – Faces
  59. Can I Have My Money Back? – Gerry Rafferty
  60. Bark – Jefferson Airplane
  61. Led Zeppelin IV – Led Zeppelin
  62. Delta Momma Blues – Townes Van Zandt
  63. Bryter Layter – Nick Drake
  64. ‘Frisco Mabel Joy – Mickey Newbury
  65. Live In Cook County Jail – B.B. King
  66. The Sun, Moon And Herbs – Dr. John
  67. Motel Shot – Delaney & Bonnie
  68. Deliverin’ / From The Inside – Poco
  69. If You Saw Thro’ My Eyes – Ian Matthews
  70. Doctor Hook – Dr. Hook And The Medicine Show
  71. Histoire De Melody Nelson – Serge Gainsbourg
  72. “Polnareff’s” – Michel Polnareff
  73. Journey In Satchidananda – Alice Coltrane
  74. Part Time Love – Ann Peebles
  75. Elvis Country (I’m 10,000 Years Old) – Elvis Presley
  76. The Silver Tongued Devil And I – Kris Kristofferson
  77. Gonna Take A Miracle – Laura Nyro & Labelle
  78. All Day Music – War
  79. One Year – Colin Blunstone
  80. The Concert For Bangladesh – George Harrison & Friends
  81. The North Star Grassman And The Ravens – Sandy Denny
  82. Shaft – Isaac Hayes
  83. Patchwork – Bobbie Gentry
  84. Songs For The Gentle Man – Bridget St. John
  85. America – John Fahey
  86. Mudlark – Leo Kottke
  87. Wrecked Again – Michael Chapman
  88. Bird On A Wire – Tim Hardin
  89. 200 Motels – The Mothers Of Invention
  90. Nevada Fighter – Michael Nesmith & The First National Band
  91. Performance: Rockin’ The Fillmore – Humble Pie
  92. Rock On – Humble Pie
  93. Hooker ‘N Heat – John Lee Hooker & Canned Heat
  94. Rosemary Lane – Bert Jansch
  95. From A Whisper To A Scream – Esther Phillips
  96. Live In Paris / ‘Nuff Said- Ike & Tina Turner
  97. Merry Clayton – Merry Clayton
  98. Sunfighter – Paul Kantner & Grace Slick
  99. Papa John Creach – Papa John Creach
  100. Rita Coolidge – Rita Coolidge

frankford
Robert Ford

[1] Zijn echte naam was Henry Saint Clair Fredericks. Henry bewonderde Gandhi en was gefascineerd door Indië, vandaar het pseudoniem. Het debuut van Taj Mahal verscheen in 1968 op Columbia. De band is te zien in de film The Rolling Stones Rock and Roll Circus. Jesse Ed Davis speelde ook nog op The Natch’l Blues (1968) en Giant Step (1969).

[2] The book expresses details of the history of American expansionism from a point of view that is critical of its effects on the Native Americans. Brown describes Native Americans’ displacement through forced relocations and years of warfare waged by the United States federal government. The government’s dealings are portrayed as a continuing effort to destroy the culture, religion, and way of life of Native American peoples. (Wikipedia)

[3] For Nelson’s portrayal of the boys in blue as blood crazed maniacs, who blow children’s brains out and women, shattered for ever one of America’s most enduring movie myths – that of the cavalry as good guys riding to the rescue – and rendered Soldier Blue one of the most radical films in the history of American cinema. P. B. Hurst, The Most Savage Film: Soldier Blue, Cinematic Violence and the Horrors of War, 2008

jesse-ed-davis-aa

 

1970: ENGELEN EN DROMERS

sunflower1

Hoe word je volwassen? In 1970 was ik het nog steeds niet en werd het ook niet, zelfs al ontbond ik de APP (Anti-Progressieve Partij, een sarcastische eenmanspartij), nam ik voorlopig afscheid van mijn vriend en kamergenoot Erwin, verhuisde ik van een kamertje in de Karmelietenstraat naar een appartement in de Boomkwekerijstraat (boven de club Les Anges Noirs van Fonseca) en trouwde ik met het mooie meisje dat in december ’69 mijn hart had gestolen. In beide woningen waren zwervende zoekers welkom, de meesten afkomstig uit Nederland, sommigen uit de VS, een enkeling uit Finland. Vaak werden het dan lange avonden vol gesprekken over onze hooggespannen toekomstverwachtingen. We dachten nog steeds dat de bevrijding nakend was. We dronken jasmijnthee en beluisterden de nieuwste elpees. Mogelijk was 1970 daar het meest geschikte jaar voor.
Met geestverwanten hingen we rond op de Kaasmarkt, de place to be voor hippies en beatniks. Wij waren niet de enigen die daar tijd verspilden: de politie hield ons nauwlettend in het oog. De agenten zagen ons als staatsgevaarlijk, een bedreiging voor de wet en orde van hun werkgevers. De meisjes onder ons waren sexy gekleed, we hadden lange haren, rookten wiet en – ergst van al – we dronken weinig of geen bier. Om de haverklap moesten we onze identiteitskaart bovenhalen; we werden op allerlei manieren getreiterd en vernederd. Als we op ons eentje door een of andere wat afgelegen straat liepen scholden mannen die vreesden dat hun penis aan kracht zou verliezen ons de huid vol. Op heel wat plekken waren we niet welkom. Er waren enkele vrijhavens, zoals de Florio, de Speakeasy en de Free Press Bookshop. Ik ging naar de filmschool (Ritcs), waar ik de meeste lessen saai en overbodig vond. De beste leraar daar was de nu bijna vergeten schrijver Ivo Michiels. Voor hem had ik respect. (Ook dit verhaal heb ik al eerder verteld. Nu wil ik het vooral over muziek hebben.)

Uit alle kamers en appartementen en cafés stroomde ons muziek tegemoet. De meeste liedjes en elpees van die tijd weerspiegelden onze levensstijl en onze manier van denken. Van live muziek en avant-garde theater genoot ik het meest in Théâtre 140, gerund door de onvolprezen Jo Dekmine [1]. In 1970 las ik nog altijd Aloha en Rolling Stone; het blad van Jann Wenner was toen nog min of meer een undergroundtijdschrift. In beide tijdschriften stonden boeiende, soms zelfs diepgravende platenbesprekingen. Naast de liefde voor mijn zoethart en de fijne vriendschappen was muziek het centrum van mijn universum, al las ik zeker ook wel enkele interessante boeken. Veel van Jan Wolkers, Franz Kafka, Louis Paul Boon. Ook ontdekte ik toevallig William Faulkner.

Na zoveel jaar herinner ik me maar weinig details. Ik hield dat jaar geen dagboek bij. De gevoelens die Neil Youngs After the Goldrush bij me opriep kan ik niet onder woorden brengen, maar ze zijn zeker nog in een of andere laag van mijn bewustzijn aanwezig. In jou ook. Daarin verschil je niet zo veel van mij, denk ik. De pastorale klanken van Bob Dylans Self Portrait, een album dat bijna iedereen in mijn omgeving haatte, kleurden veel van mijn zomerdagen. In de winter vond ik troost in de bitterzoete songs op New Morning. De schoonheid van Loaded drong pas in 1971 ten volle tot me door. Ik kocht de elpee van mijn vriend Luc Deleu, die er niks aan vond. Dat begreep ik niet zo goed. Aan American Beauty had hij ook al een bloedhekel. Marc Didden, mijn toenmalige boezemvriend, en ik waren grote fans van Creedence Clearwater Revival. Tijdens onze wandelingen in het Zoniënwoud zongen we wel eens een van John Fogerty’s liedjes. Het debuut van Ry Cooder opende een heel universum van muziek die ik nog niet kende. Ik ben hem daar nog altijd dankbaar voor. Een van de mooiste liedjes van dat jaar was voor mij Amsterdam van John Cale, zijn Big White Cloud moest er niet voor onderdoen en dan was er ook nog The Only Living Boy In New York.

Mag dat volstaan als portret van de onvolwassen twintigjarige schooier die ik in 1970 was? Ik stel voor dat je dan een blik werpt op de lijst van honderd albums die ik heb samengesteld. Hopelijk vind je de tijd om sommige van deze parels te ontdekken, zelfs die helemaal onderaan de lijst. Vandaag de dag is dat heel wat eenvoudiger en goedkoper dan in 1970.

ry cooder

  1. After The Goldrush – Neil Young
  2. Loaded – The Velvet Underground
  3. New Morning / Self-Portrait – Bob Dylan
  4. Sunflower – Beach Boys
  5. Moondance – Van Morrison
  6. 12 Songs – Randy Newman
  7. John Lennon/Plastic Ono Band – John Lennon/Plastic Ono Band
  8. Layla and Other Assorted Love Songs – Derek and the Dominos
  9. All Things Must Pass – George Harrison
  10. Cosmo’s Factory – Creedence Clearwater Revival
  11. Vintage Violence – John Cale
  12. Band of Gypsys – Jimi Hendrix
  13. The Madcap Laughs /Barrett – Syd Barrett
  14. Spirit In The Dark – Aretha Franklin
  15. Curtis – Curtis Mayfield
  16. Ton-Ton Macoute! – Johnny Jenkins
  17. Morisson Hotel – The Doors
  18. Workingman’s Dead / American Beauty – Grateful Dead
  19. Ry Cooder – Ry Cooder
  20. Stephen Stills – Stephen Stills
  21. Live At Leeds – The Who
  22. Bridge Over Troubled Water – Simon and Garfunkel
  23. Déjà Vu – Crosby, Stills, Nash & Young
  24. His Band and the Street Choir – Van Morrison
  25. Untitled – The Byrds
  26. Fire And Water – Free
  27. Jesse Davis! – Jesse Davis
  28. Greatest Hits – Phil Ochs
  29. Together After Five – Sir Douglas Quintet
  30. Hollywood Dream – Thunderclap Newman
  31. Desertshore – Nico
  32. Stage Fright – The Band
  33. Woodsmoke And Oranges – Paul Siebel
  34. Burrito Deluxe – Flying Burrito Brothers
  35. Get Yer Ya-Ya’s Out – Rolling Stones
  36. The Man Who Sold The World – David Bowie
  37. Bryter Layter – Nick Drake
  38. Fancy – Bobbie Gentry
  39. Idlewild South – Allman Brothers Band
  40. Twelve Dreams of Dr. Sardonicus – Spirit
  41. Fun House – The Stooges
  42. Hark! The Village Wait – Steeleye Span
  43. Rick Sings Nelson – Ricky Nelson and The Stone Canyon Band
  44. I’m A Loser – Doris Duke
  45. Workin’ Together – Ike & Tina Turner
  46. The Last Poets – The Last Poets
  47. Total Destruction To Your Mind – Swamp Dogg
  48. Lorca / Starsailor – Tim Buckley
  49. Shooting At The Moon – Kevin Ayers
  50. McCartney – Paul McCartney
  51. Gasoline Alley – Rod Stewart
  52. John Barleycorn Must Die – Traffic
  53. Let It Be – The Beatles
  54. From A Whisper To A Scream – Allen Toussaint
  55. Psychedelic Shack – The Temptations
  56. Leon Russell – Leon Russell
  57. Fully Qualified Survivor / Window – Michael Chapman
  58. Trout Steel – Mike Cooper
  59. Your Saving Grace / Number 5 – The Steve Miller Band
  60. John Phillips (John the Wolfking of L.A.) – John Phillips
  61. The Use Of Ashes – Pearls Before Swine
  62. Lick My Decals Off, Baby – Captain Beefheart & The Magic Band
  63. What About Me – Quicksilver Messenger Service
  64. The Black-Man’s Burdon – Eric Burdon And War
  65. The Garden Of Jane Delawney / On The Shore – Trees
  66. Jesse Winchester – Jesse Winchester
  67. Soleil – Françoise Hardy
  68. Stormbringer – John & Beverley Martyn
  69. Any Way That You Want Me – Evie Sands
  70. Sex Machine – James Brown
  71. Future Blues – Canned Heat
  72. The J. Geils Band – The J. Geils Band
  73. Remedies – Dr. John
  74. CJ Fish – Country Joe And The Fish
  75. Kristofferson – Kris Kristofferson
  76. If You Could Read My Mind – Gordon Lightfoot
  77. Tumbleweed Connection – Elton John
  78. Just Another Diamond Day – Vashti Bunyan
  79. Nilsson Sings Newman – Harry Nilsson
  80. Fotheringay – Fotheringay
  81. Writer – Carole King
  82. John B. Sebastian – John Sebastian
  83. Indianola Mississippi Seeds – B.B. King
  84. Yes We Can – Lee Dorsey
  85. On Tour – Delaney & Bonnie & Friends With Eric Clapton
  86. Blows Against The Empire – Paul Kantner & Jefferson Starship
  87. Eric Clapton – Eric Clapton
  88. Love, Death & The Lady – Shirley & Dolly Collins
  89. Mad Shadows – Mott The Hoople
  90. Clover – Clover
  91. Matthews’ Southern Comfort – Matthews’ Southern Comfort
  92. Loose Salute – Michael Nesmith & The First National Band
  93. Fanny – Fanny
  94. Bill Fay – Bill Fay
  95. Beaucoups Of Blues – Ringo Starr
  96. Flat Baroque And Berserk – Roy Harper
  97. The End Of An Ear – Robert Wyatt
  98. Gimme Shelter – Merry Clayton
  99. Marrying Maiden – It’s A Beautiful Day
  100. Here Comes Shuggie Otis – Shuggie Otis

1970-matti1

[1] “Jo Dekmine: Eerlijk gezegd, hoop ik eigenlijk aan de rand van een zekere schizofrenie te leven. Dicht bij die paniekerige onevenwichtigheid die zich meester maakt van de échte artiesten, de dichters, de cineasten van deze tijd. Ik voel me beslist solidair met de gekheid van mijn tijd. Trouwens deze rage brengt een buitengewone scheppende kracht met zich.”
Uit een interview met TV-Panorama

EVERYBODY KNOWS THIS IS NOWHERE

Op 4 maart 1970 lijdt de Franse onderzeeboot de Eurydice in de Middellandse Zee schipbreuk. 57 opvarenden vinden daarbij de dood.

Ik ben negentien en woon voorlopig nog alleen in de Karmelietenstraat in de buurt van de Naamsepoort in Brussel. Mijn vriend Erwin, die sinds oktober 1969 bij me logeerde, is in februari naar Gent vertrokken. Maar ik ben niet langer een loner met een loser als boezemvriend: ik heb nu een meisje van wie ik zielsveel houd. Als ik haar John Lennon ben, is zij mijn Yoko Ono. Het zit er dik in dat we zullen trouwen en kinderen krijgen, al zijn we beiden tegen het huwelijk gekant.

Voorlopig studeer ik nog film aan het Ritcs in de Naamsestraat, honderd meter lopen van waar ik woon. Maar die verdomde school hangt me nu al, na enkele maanden, de keel uit. Ik wil leren hoe je een film moet maken, de vakken elektriciteit en scheikunde vervullen mij met afgrijzen en walging. Noem me maar een drop out, dat is een eervol epitheton. Naar school ga ik nog op dinsdagmiddag om telkens twee klassieke films te zien en op andere dagen voor de lessen van Ivo Michiels, Tone Brulin en Jo Röpke. Ik ga er ook heen om propaganda te maken voor de imaginaire politieke eenmanspartij die ik heb opgericht, de anti-progressieve partij. Dat is omdat ik een afkeer heb gekregen van al die fake progressieve mensen die op mijn school rondhangen. Vaak heb ik het gevoel dat de revolutie die in het najaar van 1969 in de lucht hing helemaal weg is. Ondanks de jonge liefde zijn het naargeestige dagen.

Pasen valt dat jaar op 29 maart. Het is bar koud. Om eens uit Brussel weg te zijn liften we tijdens de paasvakantie met zijn tweetjes naar Amsterdam. Ik ben lid van het “ondergrondse reisagentschap van het tijdschrift Aloha”. Iedereen die daar lid van is heeft een gestencilde adressenlijst van de andere leden. We kunnen op al die adressen terecht om thee te drinken, te roken, muziek te beluisteren, te overnachten. Jazeker, het is een soort van couchsurfing avant la lettre. Na een dagje liften staan we voor een Amsterdamse grachtenhuis, de woonst van Onno en Cees uit het Aloha-adresboek. Dat blijken twee erg gastvrije en vriendelijke heren te zijn. Ik had mij voorgesteld dat Onno een meisje was en misschien zelfs een Japanse. Maar deze Onno is ook oké, toch? We mogen er overnachten en ontbijten en af en toe nodigen zij ons uit voor het avondmaal. Op die avonden komt ook Victor langs, een Belgische vriend van Onno en Cees die in Amsterdam verblijft. Een spraakzame man die de Belgische politiek en vooral de repressieve kant ervan veel beter kent dan mijn teerbeminde en ik dat doen. Wij kijken allemaal op naar het bevrijde Amsterdam. Over België praten we alsof er net als in Griekenland kolonels aan de macht zijn. Aan de macht is heel zeker een socialistische minister van justitie die luistert naar de naam Alfons Vrancks [1] en ongeveer alles wil verbieden waar wij van houden. De boeken van Henry Miller en Anais Nin, om maar één voorbeeld te geven.

1970-vossenplein15

Meestal lopen we door de winderige Amsterdamse straten, niet goed wetend waar naartoe. Er waait een ijzige wind en we hebben voortdurend honger. Met ons budget kunnen we alleen in de Wimpy terecht, voor een smakeloze wimpyburger en om ons wat op te warmen. Je kan er een tijdje op de rode zetels blijven zitten terwijl je servies wordt afgeruimd. Jazeker, luxe! Ik voel me een zielige beatnik en hoewel ik smoorverliefd ben en me daarom echt wel gelukkig voel is dit toch niet wat ik van het magische en magistrale Amsterdam heb verwacht.
In de zolderkamer waar we logeren vriest het dat het kraakt. We moeten elkaar de hele nacht stevig vasthouden om het een beetje warm te hebben. Lekker vrijen zit er zo zeker niet in, wat in het prille begin van onze verhouding al voor enige spanning zorgt. En we voelen ons stilaan uitvreters. Van al die duistere gevoelens van ons beseffen Onno en Cees waarschijnlijk helemaal niets. Elke dag na het ontbijt verrassen zij ons met een of andere elpee die nu zeker in Rolling Stone’s Top 100 Albums of All Time zal staan. Ik herinner me vooral de onaardse schoonheid van Van Morrisons ‘Astral Weeks’. Daar was ik op dat ogenblik echter nog niet rijp voor. Het album dat bij mij wel een heftige schok teweegbrengt is ‘Everybody Knows This Is Nowhere’ van Neil Young & Crazy Horse. Nog steeds kan de elpee mij overrompelen, maar zoals de zeven songs die erop staan toen klonken, zullen ze het wel nooit meer doen. Je zou het kunnen vergelijken met de eerste keer stomende seks hebben, maar dat doet afbreuk aan de werkelijke hoedanigheid van zo’n maagdelijke muzikale ervaring. Het is geen gepaste vergelijking. Muziek is muziek. ‘Everybody Knows This Is Nowhere’ [2] was niet Neil Youngs eerste solo-elpee, maar dat wist ik daar in dat Amsterdamse huis nog niet. En zoals de titel al duidelijk maakt was het ook geen solo-elpee, maar wel een met de nu uiteraard legendarische band Crazy Horse. Nog nooit had ik een elpee gehoord die zo door en door elektrisch was. Van de elektrische golven die op me af komen gaan de haartjes op mijn armen rechtop staan, veel meer nog dan van de kou. Ik voel mijn hart tegen mijn borstwand bonzen, zonder dat het pijn doet (hoewel misschien toch een beetje, maar op een prettige manier). Down by the river… Ta-ta-ta-ta-ta. Dat is de oorlog in Vietnam. De M-16, 900 kogels per minuut. Is Neil Young een wapenfreak? Nee, liefje, dit is net het omgekeerde. Het is razernij vanwege die oorlog, vanwege die vreselijk moordtuigen. Maar ook razernij vanwege de oorlog binnenin het menselijke hart. Een eenzame jager is het hart, zegt Carson McCullers. Op 25 maart, net voor Pasen, is Jimi Hendrix’ ‘Band Of Gypsys’ uitgekomen, met daarop ‘Machine Gun’. Die plaat en dat nummer heb ik nog niet gehoord. Later las ik dat Hendrix het als volgt aankondigde: “I’d like to dedicate this song to soldiers fighting in Berkeley—you know what soldiers I’m talking about—and oh yeah, the soldiers fighting in Vietnam too … and dedicate it to other people that might be fighting wars too, but within themselves, not facing up to the realities.”
Ik ben al een tijdje gek op gitaarhelden, vooral in het bluesgenre. Eric Clapton, BB King, Eelco Gelling (van Cuby & the Blizzards), Peter Green, Jimi Hendrix, Jimmy Page en Jeff Beck zijn voor mij de grootsten. De echte bluesgitaristen moet ik nog leren kennen, Freddie King, Albert King, Guitar Slim, Buddy Guy. Maar de elektrische gitaren die ik nu door het grachtenpand hoor schallen, dat is weer iets helemaal anders. Ja, zeg, wat is dit eigenlijk? Het is een soort van bezetenheid. Het is strijd om leven en dood, vuur tegen vuur. Of nee, het is een gevecht van en voor het leven tégen de dood. Een destructief gedreun is het, tegen alle destructieve krachten gericht. Een poging om te ontsnappen aan het grote Niets, aan ziekte en pijn en verdoemenis. Wat ik hoor zijn geen zachtaardige gitaar-duels zoals ik die van op de platen van Moby Grape ken, nee, dit is veel extremer. Ik hoor veel woede, agressie, maar ook tedere en kwetsbare momenten. ‘Cinnamon Girl’ is in weerwil van het harde metaal niets dan lust en liefde. Romantiek is het nummer ook: “You see us together chasing the moonlight”. Dezelfde passie hoor ik in diverse vormen op alle zeven nummers. Zeven, een heilig getal. Natuurlijk klinkt ook de wat fragiele en enigszins vrouwelijke zangstem van Neil Young heel passioneel. Ik denk dat het door dat instrument komt, nog meer dan door de gitaren, dat Neil Young die ochtend in maart 1970 in Amsterdam mijn held voor het leven wordt. Ik kende de elpees van Buffalo Springfield wel, maar had er nooit heel veel aandacht aan gegeven. Buffalo Springfield, net als the Byrds en the Monkees een Amerikaans antwoord op the Beatles, was bij ons niet zo populair als in de Verenigde Staten. Sommige nummers, zoals ‘For What It’s Worth’, ‘Mr. Soul’ en vooral ‘Expecting To Fly’, kende ik goed. Na mijn terugkeer ben ik aandachtiger naar Buffalo Springfield gaan luisteren. Nu vind ik ‘Expecting To Fly’ het meest romantische lied dat ik ken.
Met ‘Everybody Knows This Is Nowhere’ ontdekte ik de echte Neil Young, het begin van een groots avontuur dat ik met veel andere gevoelige zielen deel. Songs als ‘Down By The River’, ‘The Losing End (When You’re On)’ en ‘Running Dry (Requiem For The Rockets)’ werden muzikale en lyrische thema’s die tot op vandaag tot de kern van mijn wezen behoren.

cof

Er gebeuren nog wel wat dingen in de eerste helft van 1970. Op 10 april maakt Paul McCartney het uiteengaan van The Beatles bekend. Op 4 mei schiet de Nationale Garde van Ohio vier studenten dood en verwondt er negen tijdens een demonstratie tegen de oorlog in Indo-China op de campus van de Kent State University. Four dead in Ohio…

In het najaar koop ik ‘After the Goldrush’, mogelijk het meesterwerk van Neil Young. Wij wonen nu in de Boomkwekerijstraat, nog altijd in dezelfde buurt. Iedereen die bij ons op visite komt, en ik heb in die dagen veel vrienden, wordt aan Neil Young-radiatie blootgesteld. Mijn enige zoon is zeer waarschijnlijk verwekt op het aanstekelijke ritme van Crazy Horse. In de buik van zijn geliefde moeder zal hij misschien de klagende en huilende en o zo troostrijke stem van de al even geliefde Canadese zanger en idiot savant gehoord hebben. En later vertelde ik hem voor het slapengaan verhaaltjes over de brave hond op de voorkant en de binnenzijde van de hoes van ‘Everybody Knows This Is Nowhere’ en over de patchworkbroek [3] op de achterkant van de hoes van ‘After The Goldrush’.

[1] Van 1968 tot 1973 was hij Minister van Justitie. In deze hoedanigheid liet hij in 1969 Jef Geeraerts’ roman Gangreen 1 wegens onzedelijkheid in beslag nemen. Ook de volledige oplage van het  Rode Boekje voor scholieren werd onder zijn bewind in beslag genomen onder het voorwendsel “zedenschendend en subversief” te zijn.

[2] Op ‘Everybody Knows This Is Nowhere’ spelen Neil Young (gitaar), Danny Whitten (gitaar), Ralph Molina (drums), Billy Talbot (bas) en verder Robin Lane (gitaar), en Bobby Notkoff (viool). Alle songs zijn van de hand van Neil Young. De producers zijn Neil Young en David Briggs.

[3] Patches: Susan Young

Foto’s: Martin Pulaski

IN DIE GOUDEN TIJD

herinnering,1970,brussel,geluk,eenvoud,goedkoop,sober,mooi,meubelen,appartement,wonen,interieur,dagelijks leven,ecologie
In die gouden tijd, hoewel toen ook de oorlog in Vietnam woedde en op tientallen plaatsen studenten en arbeiders – soms bloedig – onderdrukt werden, was het leven eenvoudig. Toen ik in 1970 samen met mijn vriendin in een appartement aan de Naamsepoort ging wonen richtten we dat in met meubels die we voor een habbekrats aanschaften bij Het Leger des Heils en bij Spullenhulp-Les petits riens. Een bed in massief hout kostte vijftig frank, een fijn afgewerkte stoel, met gevlochten rug en zitting, een tiende van die prijs. Soms waren we zo gek om op die ambachtelijk gemaakte meubelen een laag oranje of gele verf te zetten: ze deden ons te zeer aan het verleden denken, aan de manier waarop onze ouders en grootouders hadden geleefd. Van ons bed zaagde ik het hoofd- en voeteinde af, met liefde vervaardigd handwerk; ik wilde een eenvoudig bed, geen oude poespas. Een appartement of een huis huren was niet duur, als je niet al te hoge eisen stelde. Op auto’s keken we neer, tenzij ze voorkwamen in films zoals ‘Bullitt’ en ‘The French Connection’. In Brussel werd een metro aangelegd, een lijn was al in gebruik genomen (als pre-metro). Er reden bussen en trams. Maar meestal gingen we overal te voet naartoe. Niemand van onze vrienden had telefoon. Er werden geen afspraken gemaakt. Als we bij iemand op visite wilden gaan, liepen we er gewoon naartoe. Waren de vrienden niet thuis, was dat ook niet erg; dan lieten we een briefje achter en wandelden nog wat rond of gingen ergens een thee of een koffie drinken.

Het leven was eenvoudig en goedkoop. Onze verlangens waren waarschijnlijk even ingewikkeld als ze nu nog zijn, maar onze behoeften waren beperkt. Zonder al erg ecologisch bewust te zijn leefden we toch al op die manier. We waren geen verstokte consumenten, aten geen vlees, dronken weinig alcohol, reisden bijna nooit, en als we het toch deden staken we de duim op. De maan en de sterren waren voor ons belangrijker dan televisie en ander spektakel. Zelf gaf ik alleen geld uit aan muziek en boeken. En af en toe kocht ik een paar schoenen of een jeans. Ja, ons leven was eenvoudig in die dagen. En mooi, zoals in een droom waaruit je liever niet al te gauw zou ontwaken. Maar kijk waar we nu zijn. Waar zijn we nu eigenlijk?

Foto: Martin Pulaski, Brussel 1970.

STADSLEVEN, 1970

001_edited

In een appartement aan de Naamsepoort in Brussel. Alleen de namen zijn nog hetzelfde, al de rest is anders. Ik maakte deze foto* eind 1970. Met een fototoestel dat ik geleend had van een vriend. We waren te arm voor een eigen camera.

Ik vond een paar dagen geleden de negatieven terug. Veel schade, vlekken en strepen, die aan krassen op vinyl doen denken. Maar de sfeer is mooi. Een mens moet heel diep graven in de groeven van zijn geheugen om terug te kunnen keren naar een tijd waarin bijna alles goed en mooi was – en vol verwachting.

Deze foto hoort bij de reeks ‘Don’t Look Back’.

*Op de foto zie je rechts op de grond ‘Let It Be’ van the Beatles liggen. Dat was een fijn cadeau van mijn toenmalige levensgezellin. De elpee was verpakt in een fraaie doos, en er zat een mooi, geïllustreerd boek bij, dat ik vaak gefascineerd doorbladerd heb.