1968: PROEVEN VAN VRIJHEID

Waarom sloeg ik 1968, voorlopig dan toch, over? Was het een te moeilijke opdracht? Voelde ik opeens weer het immense gewicht van dat memorabele jaar? Een paradoxaal gewicht – omdat veel van wat zich in onze nog korte levens voordeed zo vederlicht leek – dat woog op elk facet van de toenmalige samenleving,  die op het punt stond een global village te worden, of dat al was? Het gewicht van de opstanden, rebellies, revoltes, censuur en repressie. Het gewicht van de veranderingen in stijl, mode, muziek, kunst, literatuur, film, seksuele normen, enzovoort.
In mijn stukje over de betere muziekalbums van ’69 verwees ik wel naar twee boeken over 1968 en ik had er heel wat meer kunnen noemen, maar dat was niet nodig: je hebt maar enkele minuten nodig om een behoorlijke literatuurlijst te vinden. Het boek De jaren zestig van Geert Buelens alleen al bevat een bladzijdenlange bibliografie, zij het over het hele decennium.

Mogelijk was er ook schaamte gemoeid met die sprong in de tijd, al zal het dan zeker onbewuste schaamte geweest zijn. Ik was namelijk helemaal vergeten dat ik op 25 januari 1968 mee ben gaan betogen voor Leuven Vlaams. Inderdaad iets om je voor te schamen. In het euforisch tienerdagboek dat ik dat jaar bijhield lees ik dat er zo’n drieduizend leerlingen deelnamen, van zowat alle Tongerse scholen. Het is heel goed mogelijk dat de schooldirecties ons aanspoorden om mee te doen, maar dat weet ik niet zeker. Ongetwijfeld was het een politieke kwestie, een belangenkwestie ook. Ik was naïef en had beter moeten weten: mijn vader, meestal een stille man, had zich voor een keer duidelijk uitgesproken over de opkomende Volksunie. Dat waren allemaal zwarten, waarschuwde hij. Je mag dat soort mensen niet vertrouwen. Voor mij had die partij, denk ik, een jong en fris imago. Hoe het ook zij, die dag geloofde ik in die belachelijke slogan. Walen buiten, noteerde ik hysterisch. Wij internen waren verplicht om om vier uur weer op school te zijn. Maar mijn vrienden en ik hadden van de vrijheid geproefd – niet die van een bevrijd Leuven, maar van een bevrijd Leven – en gaven die niet zomaar op. Luc, Jan, Godelieve, Ivo, Anita, lees ik in mijn dagboek, begaven ons na afloop van de betoging eerst naar de boetiek King & Queen, ons toenmalig hoofdkwartier, en gingen dan nog een gin fizz drinken en wat dansen in de Baccara. Uiteraard werden we ’s anderendaags bij de prefect op het matje geroepen.
Op 29 januari ben ik samen met mijn vriend Jan en vijf leerlingen van een paar andere scholen weer gaan betogen. Zeven jongens in de straten van Tongeren voor Leuven Vlaams… Ik zal wel overtuigd geweest zijn van de juistheid van deze zaak. Tegelijk ben ik er zeker van dat het mij vooral om de kick van de vrijheid te doen was. Na die 29 januari is er in mijn notities geen sprake meer van Leuven Vlaams en Walen Buiten. Het gaat dan bijna alleen nog maar over popgroepen, over ons tijdschrift Testament, over een toneelstuk dat ik aan het schrijven was, soms over de lessen Nederlands en Engels. De Nederlandse televisie, onderdeel van die global village, was mijn redding, stel ik nu vast. Ik was zeer onder de indruk van Simon Vinkenoog, Robert Rauschenberg en Salvador Dali, die in dat voorjaar de revue passeerden. Een andere reddingsboei was de literatuur. Dat kan ik niet voldoende benadrukken. De notities van na mijn Leuven Vlaams-escapade gaan dan een hele tijd over het verdriet om het verlies van mijn eerste Ware Liefde, de mooie, blonde José-Anne, die ik Josy noemde, zoals in de song van Donovan. (Nog een spoor van mijn anti-Waalse gevoelens van toen?).  José-Annes ouders hadden hun dochter gedwongen om met mij te breken. Een dochter van apothekers met een schipperszoon, langharig tuig dan nog, wat denk je wel. Zo was het leven in Tongeren in 1968. Er was evenwel nog een tweede leven, in Neerharen, met andere vriendinnen en vrienden: Martin en Jean en vooral Anita (een andere Anita dan die hierboven) en haar zus Linda, waar ik meer verliefd op was dan op Anita, maar Linda was al verloofd en Anita hield van mij. Soms waren er nog Sylvia en Yvonne. Namen waarvan ik mij de erbij horende gezichten niet meer herinneren kan.  Die bucolische kant van mijn gespleten adolescente leven laat ik hier buiten beschouwing. In de dorpen waren, denk ik, de jaren zestig nog niet begonnen. Het leek er meer op The Last Picture Show en American Graffiti, maar dan op de fiets in plaats van in de auto.
Zowel in de wereld van de stad als die van het dorp vond ik troost in liedjes, opnieuw en opnieuw.

Omdat 1968 in elk opzicht zo uitzonderlijk was heb ik er niet aan kunnen weerstaan om een lange lijst te maken. Er zijn dat jaar massa’s gedenkwaardige langspeelplaten uitgekomen; sommige zijn mijlpalen geworden, aan de tijd onttrokken artefacten.

1. White Light / White Heat – Velvet Underground
2. The Notorious Byrd Brothers / Sweetheart of the Rodeo – The Byrds
3. Beggars Banquet – The Rolling Stones
4. Electric Ladyland – Jimi Hendrix Experience
5. Astral Weeks – Van Morrison
6. Music from Big Pink – The Band
7. Gris-Gris – Dr. John, The Night Tripper
8. The Hangman’s Beautiful Daughter – The Incredible String Band
9. We’re Only In It For The Money / Cruising With Ruben And The Jets – The Mothers Of Invention
10. A Saucerful of Secrets – Pink Floyd
11. Waiting for the Sun – The Doors
12. The Beatles (“The White Album”) – The Beatles
13. The Kinks Are The Village Green Preservation Society – The Kinks
14. Traffic – Traffic
15. Wheels Of Fire – Cream
16. The Fantastic Expedition of Dillard & Clark – Dillard & Clark
17. Wow – Moby Grape
18. Crown of Creation – Jefferson Airplane
19. Cheap Thrills – Big Brother and the Holding Company
20. Supersession – Mike Bloomfield, Al Kooper, Steve Stills
21. Friends – The Beach Boys
22. Randy Newman (Creates Something New Under the Sun) – Randy Newman
23. Lady Soul – Aretha Franklin
24. S.F. Sorrow – The Pretty Things
25. Nico – The Marble Index
26. Song Cycle – Van Dyke Parks
27. Last Time Around – Buffalo Springfield
28. Introspect – Joe South
29. Nancy & Lee – Nancy Sinatra & Lee Hazlewood
30. Blues From Laurel Canyon – John Mayall
31. This Is My Country – The Impressions
32. Taj Mahal – Taj Mahal
33. Roots – The Everly Brothers
34. Neil Young – Neil Young
35. Balaklava – Pearls Before Swine
36. Ogdens’ Nut Gone Flake – The Small Faces
37. Everything Playing – The Lovin’ Spoonful
38. The Soft Machine – The Soft Machine
39. God Bless Tiny Tim / Tiny Tim’s 2nd Album – Tiny Tim
40. Suddenly One Summer – J.K. & Co.
41. H.P. Lovecraft II – H. P. Lovecraft
42. The Hurdy Gurdy Man – Donovan
43. The United States of America – The United States of America
44. New Grass – Albert Ayler
45. Tell Mama – Etta James
46. Dance to the Music – Sly & the Family Stone
47. Odessey and Oracle – The Zombies
48. Vincebus Eruptum – Blue Cheer
49. Comment Te Dire Adieu?- Françoise Hardy
50. Sailor / Children of the Future – Steve Miller Band
51. In My Own Dream – The Paul Butterfield Blues Band
52. Spirit / The Family That Plays Together – Spirit
53. A Beacon From Mars – Kaleidoscope
54. Picknick – Boudewijn de Groot
55. Live Wire / Blues Power – Albert King
56. Who Knows Where The Time Goes – Judy Collins
57. This Was – Jethro Tull
58. Boogie With Canned Heat – Canned Heat
59. Eli and the Thirteenth Confession – Laura Nyro
60. Peter Green’s Fleetwood Mac / Mr. Wonderful – Fleetwood Mac
61. CQ – The Outsiders
62. Jacques Dutronc – Jacques Dutronc
63. Initials B.B. – Serge Gainsbourg
64. The Move – The Move
65. Bradley’s Barn – The Beau Brummels
66. Head – The Monkees
67. Who’s Making Love? – Johnnie Taylor
68. Bookends – Simon & Garfunkel
69. Silver Apples – Silver Apples
70. Sweet Child – Pentangle
71. Volume 3: A Child’s Guide To Good And Evil -The West Coast Pop Art Experimental Band
72. The Doughnut In Granny’s Greenhouse – The Bonzo Dog Band
73. Idea / Horizontal – Bee Gees
74. I’m Gonna Be A Country Girl Again – Buffy Sainte-Marie
75. The Delta Sweete – Bobbie Gentry
76. Love Is All Around – The Troggs
77. Love Is – Eric Burdon & The Animals
78. Bonnie And Clyde – Brigitte Bardot & Serge Gainsbourg
79. A Long Time Comin’ / An American Music Band – The Electric Flag
80. The Secret Life Of Harper’s Bizarre – Harpers Bizarre
81. The Voice Of The Turtle – John Fahey
82. Rainbow – Bobby Callender
83. Another Place Another Time – Jerry Lee Lewis
84. A Man Needs A Woman – James Carr
85. The Further Adventures Of Charles Westover – Del Shannon
86. Insect Trust – Insect Trust
87. It Crawled Into My Hand, Honest – The Fugs
88. Tim Hardin 3: Live In Concert – Tim Hardin
89. Harlequin Melodies – Mickey Newbury
90. D-I-V-O-R-C-E – Tammy Wynette
91. Together – Country Joe And The Fish
92. Blues Helping – Love Sculpture
93. Flash – Moving Sidewalks
94. Tape From California – Phil Ochs
95. Birthday – The Association
96. Did She Mention My Name / Back Here on Earth – Gordon Lightfoot
97. Dino Valente – Dino Valente
98. Stoned Soul Picnic – Roy Ayers
99. I’m Going Back To The Country Where They Don’t Burn The Buildings Down – Juke Boy Bonner
100. John Green – St. John Green

Auteur: Martin Pulaski

Dichter, schrijver, blogger, DJ, sensitivist. Stadsleven, literatuur, muziek, film, kunsten. Radioprogramma ‘Zéro de conduite’ op Radio Centraal Antwerpen 106.7 fm en streaming. Toon alle berichten van Martin Pulaski