“Dikwijls heb ik mij afgevraagd wat gemakkelijker te doorgronden is: de diepte van de oceaan of de diepte van het menselijk hart!”[2]
Een reis begint altijd in de verbeelding, schreef ik een tijdje geleden. En ook tijdens de reis en zelfs daarna tijdens je verblijf op de plaats waar je je zo lang van tevoren al een idee van hebt gevormd, dool je meer rond in je eigen hoofd dan in de wereld daarbuiten. Hoeveel van de werkelijke uren in taxi’s, vliegtuigen, autobussen, veerboten en ook in de Gomera Lounge in Valle Gran Rey, waar je je al gauw thuis bent gaan voelen, breng je door met aandacht voor uiterlijke verschijnselen? Met heldere gedachten over wat zich daar voordoet? (En zie je die verschijnselen ooit wel zoals ze zijn? Een eeuwenoude filosofische vraag, natuurlijk.) Soms realiseer je je dat aan de binnenkant van iemand die tegenover je zit, bijvoorbeeld in de wachtkamer bij de huisarts, dingen gebeuren. Dat die mens, die soortgenoot van je, mijmert, nadenkt, verdriet en pijn voelt, zich dingen herinnert. Soms moet je je zelfs al inspannen om hem of haar te zien als gewoon maar een aanwezig iemand. In dat geval zie je de buitenkant, meer niet. En net zoals je die mens niet ziet, of er alleen de buitenkant van waarneemt, zo is het met alles in de zichtbare wereld. Slechts een fractie daarvan dringt tot je door. Gelukkig is dat tijdens een reis enigszins anders. De wereld zegt dan opnieuw: hier ben ik. Je kunt er niet langer naast kijken, zelfs al blijf je ook dan een mijmeraar, een dagdromer, een hypochonder. De wereld is dan sterker en jij bent gevoeliger voor indrukken, je zintuigen gaan open.
We wandelen langs de oceaan naar Borbalan, om daar koffie te gaan drinken en te lezen en te schrijven. Op het terras van Sal Y Pimiento zit ik koortsachtig in een Muji-notitieboekje te noteren. Waarom noteer ik deze banale dingen en waarom moet het zo snel gaan? Wil ik dan niet nauwkeurig zijn, met aandacht voor details?
Waarom schrijf jij je observaties niet neer, zeg ik tegen A. Je ziet en hoort veel meer dan ik, dat is mij van in het begin al opgevallen. Je hebt een buitengewoon observatievermogen. Ik moet altijd weer allerlei hindernissen overwinnen eer mijn blik zich naar buiten kan keren. Alsof ik uit een beschermend cocon moet kruipen of een muur om mij heen moet stukslaan. Allerlei obsessies en angsten maken mij vaak blind voor wat mij omgeeft. Gelukkig hebben we hier die machtige oceaan. Die kan ik niet negeren. Je zou hem opdringerig kunnen noemen. Maar het is een opdringerigheid die ik in alle nederigheid aanvaard. Je bent piepklein, buldert de oceaan, in een oogwenk sleur ik je mee naar de diepte, zoals ik dat doe met een muis, of een huis, of een vergeet-me-nietje. Dat begrijp ik, antwoord ik. Ik vind het niet erg dat je mij kleineert en vernedert. Jij bent de enige die dat mag doen, ontzagwekkende oceaan.
Voor de rest is er weinig dat mijn aandacht trekt. Er was dat meisje met de wilde haren op de veerboot naar San Sebastian. Er was de vrouw met de sleutels, die ik nauwelijks heb bekeken, en toch heb ik haar het profiel van een junkie gegeven. Je moet maar durven. Er is de goede maar vergeetachtige Maria. Er is Gloria, die ik aanbid. G-L-O-R-I-A. Heb je al veel over Gloria geschreven, vraagt A. Nog niets, zeg ik. Misschien komt dat nog wel. Hoewel… wat kan ik over Gloria schrijven zonder in gedweep te vervallen? Zou jij dat niet veel beter kunnen? Bij mij staan troebele gevoelens in de weg. Nog voor ik haar aankijk is mijn waarneming al verstoord door verlangens, remmingen, onzekerheden.
Misschien vind je dat je minder goed formuleert? Dat is echter alleen maar een kwestie van oefening en tijd. Bovendien zijn ruwe diamanten ook diamanten. Als jij ze al te ruw vindt zou ik ze kunnen slijpen. Weet je, ik zou me je waarnemingen kunnen toe-eigenen. Je wordt dan een beetje mijn ghostwriter, en ik zeg er niemand wat van. Na mijn dood verneemt het grote publiek dan wat een oplichter ik altijd ben geweest. Goed, we laten dat onderwerp nog even rusten.
We keuvelen nog wat over Eilis, het hoofdpersonage in ‘Brooklyn’ van Colm Toibin, en over de arme steenrijke Divers, uit ‘Teder is de nacht’ van F. Scott Fitzgerald. Die F. staat voor Francis, zegt A. Ach, zo, zeg ik en mompel wat over mister Jones en een zwaardslikker op hoge hakken die voor je neerknielt. Ja, ja, hoe we het ook draaien of keren, we komen altijd bij Bob Dylan uit. En met de enigszins dreigende piano-akkoorden uit ‘Ballad Of A Thin Man’ in mijn hoofd sta ik op en sta jij op (met of zonder die akkoorden in je hoofd, dat zal ik nu wel nooit meer te weten komen) en keren we terug naar de Gomera Lounge.
Op de terugweg, via Avenida El Llano, lopen we voorbij een wat raadselachtige tentoonstellingsruimte die Laurasilva heet en ontdekken we wat een nieuwe wijk lijkt, maar dat bij nader inzien niet is. Waarom hebben we dit deel van Valle Gran Rey vier jaar geleden niet gezien? Of zes jaar geleden? Er wordt hoe dan ook nog altijd weinig gebouwd in Valle Gran Rey en op het hele eiland. Dat is een goede zaak. Het massatoerisme is hier nog niet opgerukt. Maar hoe zit het met de vele percelen brakke grond? Liggen zij niet te wachten op mastodonthotels, op immense flatgebouwen voor toeristen. Wie zijn de eigenaars van die grond? Hopelijk zijn het mensen van hier. Maar de volgende vraag is dan wie die mensen van hier zijn. Zullen we dat nog onderzoeken, of zijn het onze zaken niet, of interesseert het ons niet echt, vinden we dat literatuur en songs en films volstaan om ons leven boeiend te maken?
[1] Deel 7 van een reeks impressies van een reis naar Valle Gran Rey in La Gomera, Canarische Eilanden.
[2] Comte de Lautréamont, De zangen van Maldoror.
Foto’s: Martin Pulaski door Agnes Anquinet, februari 2018.
HOOCHIEKOOCHIE 