GEMASKERD EN ANONIEM

‘Larvatus prodeo’ schreef ik vandaag op Facebook. Het is een fragment van een uitspraak van de jonge Descartes. De verwijzing komt vaak terug in mijn notities. Waarom? Ik weet het niet. In het dagelijks leven probeer ik zo echt en waar als mogelijk te zijn. Ik houd niet van valsspelers. (Hoewel de film van Barbet Schroeder, ‘Les tricheurs’, mij nooit onberoerd zal laten – maar zijn personages zijn echte valsspelers, in casino’s en zo – dat is een groot verschil met vals spelen buiten het casino.) Om duidelijker te zijn: ik houd niet van mensen die zich anders voordoen dan ze zijn. Ik houd niet van aanstellers, bluffers, leugenaars. Of beter gezegd: ik denk dat ik niet van zulke mensen houd, want in werkelijkheid kan ik dat niet weten. Wie is waarachtig en wie vertelt leugens en speelt een rol? Bovendien, wat de zaak nog moeilijker maakt, ben ik verlekkerd op acteurs die hun rollen spelen alsof ze hen op het  lijf zijn geschreven. Alsof… Ja, alsof, omdat ik goed weet dat bijvoorbeeld Marlon Brando niet samenvalt met het hoofdpersonage in ‘Last Tango In Paris’, terwijl ik elke keer weer denk dat hij die wanhopige man is op zoek naar liefde en troost. Het is evenwel een personage, een masker.

Zelf ben ik ook een personage. Lavatus prodeo. Gemaskerd ga ik door het leven, hoe naakt ik ook wil zijn, en zelfs ben. Vrienden, kennissen, onbekenden in de metro, ontmaskeren mij meteen als iemand die zo-en-zo is. Een slak zonder huis, om een frase te gebruiken, dat ben ik. En toch denk ik dat ik gemaskerd ben en wil ik mezelf van mijn masker(s) ontdoen. Het is duidelijk een verhaal van mise-en-abîme ( in het Nederlands het ‘Droste-effect’, jammer dat er van de Belgische Oude Pol niets is overgebleven).

Als kind wilde ik balletdanser worden. Ik hield ervan me te verkleden, trok de schoenen van mijn moeder aan en een sjaaltje van mijn tante Georgette – en dan danste ik op de muziek die uit de transistorradio kwam. Bobbejaan Schoepen, Will Ferdy, Perry Como, het is te lang geleden om het mij nog duidelijk te herinneren. Maar ik herinner me wel nog het heerlijke gevoel dat ik had als ik die hooggehakte schoenen van mijn moeder aan mijn voeten had. Laat anderen maar rolschaatsen zal ik hebben gedacht. Zo hield ik ook van Romy Schneider in Sissi. Het was niet alleen maar dat ik door de film(s) ontroerd werd: ik identificeerde me met het personage Sissi. Ik was Sissi. (Overigens ben ik ook Lassie, Fury, Ben Hur, Billy the Kid, Captain America en Andrej Rublev geweest – om mij tot films te beperken, de lijst mag niet eindeloos worden).

Wat betekent dit allemaal? Het is alleszins iets om over na te denken. Bestaat er een zelf, een identiteit? Of veranderen wij voortdurend? Bijzonder indrukwekkend vond ik Bob Dylans uitvoering van zijn ‘When I Paint My Masterpiece’ in zijn (eigen) film ‘Renaldo and Clara’. Waarom? Omdat hij die song zong met een masker op. Overigens heeft hij veel later in zijn leven nog een film gemaakt die ‘Masked And Anonymous’ heet en is elk concert van de meester een aaneenschakeling van maskerades, vooral door de metamorfoses die zijn songs ondergaan.

Gemaskerd ga ik door het leven, als een mens. Maar eigenlijk ben ik niets.  Eigenlijk ben ik niets zonder jou, die me zegt dat ik besta en wie ik ben. Geloof ik je echter? Ik betwijfel het. Mijn illusies zijn sterk. Toch. Het woord ‘ik’ behoort tot de taal, en zo verdwijn ik en ‘ik’ ‘zelf’ er weer in, in jouw woorden, in jouw taal. In jouw taal draag ik geen masker meer. In jouw taal ben ik onzuiver verlangen.

Φ

Illustraties:
Gemaskerde vrouw, Martin Pulaski
Droste Cacao
Nijinski

Auteur: Martin Pulaski

Dichter, schrijver, blogger, filosoof, DJ. Liefde voor steden, literatuur, muziek, film, kunsten, nachtleven. Radioprogramma ‘Zéro de conduite’ op Radio Centraal Antwerpen 106.7 fm en streaming. Toon alle berichten van Martin Pulaski