PATTI SMITH, DE FOTOGRAFEN EN DE ANDEREN

Ik zag een foto van drie van mijn (anti)helden waarop ze voor altijd verenigd staan afgebeeld: Bob Dylan, Karen Dalton en Fred Neil. Het zijn zangers, muzikanten, songschrijvers van wie ik de muziek bijna dagelijks beluister. Karen Daltons Something On Your Mind en Right Wrong Or Ready, Fred Neils The Other Side Of This Life, Everybody’s Talking en That’s the Bag I’m In – en tientallen songs van Dylan hebben al zo vaak troost geboden, zelfs als ik niet aan droefheid ten prooi was; zo enorm vaak hebben ze troost geboden dat ik deze kunstenaars voor altijd dankbaar ben. Ze helpen je uit jezelf te treden, jezelf te vergeten, ze openen andere kamers voor je, blauwe, groene, witte, ze tonen je vreemde en uitnodigende landschappen. Soms ook maken ze duidelijk dat de wereld een hel is en dat de mensen slecht zijn, maar zelfs zulke mededelingen bieden troost.

Ik beluister nu twelve, Patti Smiths eerbetoon aan haar (anti)helden. Na drie beluisteringen kan ik al zeggen dat dit een van haar beste elpees is. De manier waarop zij de schoonheid en de troost tevoorschijn haalt uit ‘versleten’ songs als Gimme Shelter, The Boy In The Bubble en Smells Like Teen Spirit – een geraffineerde versie waarin een belangrijke rol is weggelegd voor de banjo – bewijst haar uitzonderlijk kunstenaarsschap en haar eigen gevoel voor diepe schoonheid. Deze cd wijst zeker niet op opportunisme of writer’s block: Patti Smith laat de fan in zichzelf aan het woord. Dat heeft ze eigenlijk van in het begin gedaan, met onder meer Gloria en Land – maar nu zet ze nog een stap verder. Het is hartverwarmend hoe ze in vier liederen terugkeert naar de ‘summer of love’, hoe ze die magische tijd en sfeer opnieuw weet op te roepen met haar covers van Within You Without You, Are Your Experienced?, White Rabbit en Soul Kitchen. Ja, twelve, bevat twaalf parels.

Ik zag gisteren in het Museum van Elsene een aantal foto’s die mij aan het denken zetten. Het moeten al uitzonderlijke fotografen zijn, om daarin te slagen. Ik denk niet graag en vooral denk ik niet graag na. Ik blijf liever aan de oppervlakte van de dingen en de ‘anderen’ moeten ook niet te dichtbij me komen want dan sla ik op de vlucht of sluit me op in mezelf, tenzij ik gedronken heb en voor een stonde één word met de wereld.
De foto’s die nu in het Museum van Elsene te zien zijn, zijn allemaal portretten van ‘anderen’. Ze worden ‘geïllustreerd’ – en ik gebruik deze term bewust – met uitspraken van schrijvers en filosofen als Cioran en Sojcher. “De tentoongestelde werken – gevoelig, intens, verontrustend – nodigen ons uit om de andere en onszelf opnieuw te ontdekken.” Zo staat het in de folder en zo is het ook. (Meestal vertellen folders onzin.) Het meest werd ik getroffen door de portretten van adolescenten door Hellen Van Meene. Rineke Dijkstra maakt ook zulke haarscherpe, wonderlijk belichte foto’s. Zijn deze fotografen beïnvloed door de Nederlandse schilderkunst met hun uniek gebruik van het licht (Vermeer, Rembrandt en vele anderen)? Natuurlijk houd ik evenzeer van het werk van Nan Goldin en nog meer van dat van Shirin Neshat, maar dat verrast me minder omdat ik het zo goed ken. Op de tentoonstelling lag een klein aantekenboek van Anne De Gelas, waarin ik – aangenaam verrast – mezelf herkende, waarin ik mijn dromen, mijn obsessies, mijn nachtmerries terugvond. Het is een vreemde wereld waarin wij leven en waarin wij voor altijd vreemden voor elkaar blijven en elkaar soms toch opeens herkennen.

Wow, hoe aangrijpend zingt Patti Smith nu Smells Like Teen Spirit. Ik moet even dansen. Ik kan onmogelijk stil blijven zitten. Voilà, zo is het beter. Als dit deze zomer niet uit alle radio’s zal weerklinken, dan eet ik mijn panamahoed op.

Auteur: Martin Pulaski

Dichter, schrijver, blogger, filosoof, DJ. Liefde voor steden, literatuur, muziek, film, kunsten, nachtleven. Radioprogramma ‘Zéro de conduite’ op Radio Centraal Antwerpen 106.7 fm en streaming. Toon alle berichten van Martin Pulaski