Soms kom ik terug op thema’s die me bezig houden. Waarom zou ik ook niet? Het is geen herhalingsdwang. Als puntje bij paaltje komt zijn er niet zo gek veel onderwerpen om over te praten. Eenzaamheid is er wel een. Eenzame mensen hebben altijd nogal veel indruk op mij gemaakt. Er is ongetwijfeld een – wellicht subtiel – verschil tussen eenzaamheid en alleen zijn. Eenzaamheid lijkt mij iets positiefs; je kiest er zelf voor. Alleen zijn impliceert verdriet en lijden, je kunt je niet herkennen in iemand anders, je maakt geen deel uit van een gemeenschap, je bent ‘alleen op de wereld’.
Ik kan niet tegen alleen zijn. Ik ben in vroeger dagen nooit alleen geweest. In 1969 ben ik als filmstudent in Brussel komen wonen. Al na een paar weken logeerde Reinhard bij me. Die jongeman wilde dringend van huis weg, want hij dreigde daar te verstikken. Zijn vader was een ex-nazi, die nog steeds zijn zwarte laarzen droeg en Reinhard ’s morgens bevelen toesnauwde. Geen ex-nazi maar een volbloed 1969-nazi… Voor hem was ’69 geen ‘année érotique’ maar een (imaginaire) tijd van definitieve Endlösung.
In mijn gezelschap leek Reinhard gelukkig, zeker als zijn Hollands liefje Josefien erbij was en zij zich in Breda van voldoende rode Libanon hadden voorzien. Hij kon buitensporig genieten van de boeken van Jan Wolkers en Henry Miller. Tegen het einde van het jaar begon ik een relatie met Sarah, die mijn eerste vrouw zou worden, moeder van mijn zoon, mijn enig kind. Voor Reinhard was er vanaf dan geen plaats meer op mijn kamer. Nog een paar dagen mocht hij op de sofa logeren, maar we vonden het niet leuk hem erbij te hebben als we vrijden. Reinhard heeft die laatste dagen toch nog gauw de dichtbundel ‘De val van de tandenloze kanunnik’ geschreven, waarna hij naar Gent is verhuisd, waar hij in de gevangenis werd opgesloten vanwege een dagboeknotitie over hasjiesj. Een dagboeknotitie, kun je je dat voorstellen? Je moet nu al een container vol shit laten aankomen in de haven van Antwerpen om nog gerechtelijk vervolgd te worden. Nog later is Reinhard in psychiatrische instellingen verder geestelijk verwoest. Zijn zus Reinhilde is op het einde van de jaren ’70 verongelukt op de weg. Een broer van hem is tijdens zijn legerdienst in een keuken ontploft. Wat er met Reinhard uiteindelijk is gebeurd, weet ik niet, ik vermoed dat hij nog wat leeft.
Met Sarah heb ik het vijf jaar volgehouden, tot mijn studie filosofie was voltooid. In mijn thesis behandelde ik het einde van het burgerlijke gezin. (Ik ben een licentiaat in de geschiedenis van de filosofie. Wat betekent dat nu nog? Ik ben niet eens een master…)
Op eigen initiatief, zonder de aantrekkingskracht van iemand anders, zou ik nooit van mijn eerste echtgenote weg zijn gegaan, denk ik, hoe hard het er tussen ons soms ook aan toe ging. Sarah was een lieve, intelligente en sterke vrouw, maar onze karakters pasten niet bij elkaar. Wij waren nog veel te jong toen we trouwden, onze ouders hadden ons daar voor gewaarschuwd, maar natuurlijk hadden wij niet willen luisteren naar hun raad, integendeel, het was veeleer een stimulans geweest voor ons. Wij spiegelden ons aan John en Yoko. Gelukkig ben ik verliefd geworden op Laura, wat het vertrek minder zwaar heeft gemaakt.
Nee, ik ben nooit echt alleen geweest. De jongste jaren begin ik er wel last van te krijgen, maar daar wil ik nu niet dieper op ingaan. Ben je niet altijd eenzaam uit vrije keuze? Is het geen (gemoeds)toestand die je moet koesteren, iets wat je zolang het duurt enige vrijheid schenkt?
Foto: Martin Pulaski, Holsbeek 1973.
HOOCHIEKOOCHIE 
Toen vonden we het woord ‘vasthouden’ uit. Daarover meer bij een collega van je. die existentiële eenzaamheid, dat is me wat. Ooit had ik een minnaar die daar zijn hoofd in onderdompelde, in dat begrip (wellicht vandaar dat’em der wat vreemd uitzag). Hij heeft het nooit gehaald, tot hier. Ook ‘toen’ kwam ik plots op het idee dat dit toch allemaal vrij abstracte begrippen zijn, eenzaamheid, samenhorigheid, …
Het maakt dus eigenlijk niet uit of je nu alleen kan zijn of niet, of je je best doet samen met iemand te zijn of met gelijk wie, of al helemaal niet.
Daarom juist moeten we vasthouden.
Ola Martinofski! Seg, ge’et nen charmanten living zullu! Mai! Zijn dat daar allemaal uw eigen cd’kes in de kast? In ons Belgiëland opgenomen, met die gitaar daar, die gele?
Voor de rest fielen grüsen aus Tirolenland.
Von Marieke
LikeLike
Getverdikke ik zag een blote tietenfoto en nu is em weer weg.
(die was goed tegen mijn aanwezige eenzaamheid nu ;+))
LikeLike
All day has been a high
The next day’s been a low
And I hear you screaming inside
(Oh boy
You’re the lonesome Zorro)
LikeLike
Je geeft jezelf in dit stukje op een heel eerlijke en knappe manier bloot Martin.
LikeLike
ik denk het, dat het voor een stuk een vrije keuze is. Maar is het voor elke mens niet anders?
Ik ben het eens met Ester; eerlijk en knap blootgegeven. Mooi, dat ook. En net of het is heel stil geschreven.
Dag M., ik wens je een fijne dag.
LikeLike
Lentestralen belijnen mijn kamer
Getsjingel in de tuin door bomengeruis
Uniek aanwezig in tijd en ruimte
Verder is het stil
LikeLike
“Etre seul n’est pas être dans la solitude. Je garderai le mot de solitude pour parler de cet état où l’on est sans les autres, certes, mais où l’on se tient compagnie, et nommerai esseulement les temps, que je sois seul ou en compagnie, où ma propre compagnie me manque, les moments où le “quelqu’un qui manque” n’est pas tant l’autre que moi-même. (A l’inverse, l’amour, quand l’autre vous manque, même quand il est là.) Etre dans la solitude, c’est éprouver la certitude que l’autre est là, en moi. Et puis, il y a l’isolement, où manquent et l’autre et moi.”
Michel Schneider, Glenn Gould. Piano Solo, Gallimard 1988.
LikeLike
Ja, en ‘solitude’ is dan voor mij die ‘positief’ geladen eenzaamheid. Je bent inderdaad niet bij de anderen, maar je mist ze niet, je bent aanwezig bij jezelf, het is zinvolle eenzaamheid. Alleen zijn is gemis voelen, leegte, onvoldaanheid, etc. En erger nog, is zoals je citeert, het isolement of de afzondering.
Bedankt ook voor de vriendelijke reacties, die zeer pertinent zijn. Op een uitzondering na. Maar negativiteit en vulgariteit schijnen opgang te maken in de Vlaamse blogwereld. Jammer. Was dat ooit de bedoeling? Ik kom hier zeker nog op terug.
LikeLike
ik dacht dat het omgekeerd was. Er is een (volks)spreuk die zegt : alleen zijn is niet eenzaam zijn. Ik dacht alleen zijn is de feitelijke betekenis en eenzaam zijn de psychische, met lijden als kern. Ik denk dat je vaak voorkomend “alleen zijn” gewoon kunt worden en zelfs er iets zinvols van kunt maken, dat het een kans is om te groeien… die je niet hebt als je altijd gezelschap hebt. Nog veel succes met je weblog!
LikeLike