Iets over The Man who Fell to Earth, van de onovertroffen filmregisseur Nicolas Roeg. Met David Bowie in de rol van Thomas Newton, Candy Clark (Mary-Lou) en Buck Henry (Oliver Farnsworth).
Een film over vervreemding? Het personage van David Bowie is de ‘alien’, afkomstig van een andere, uitgedroogde planeet. Hij is op zoek naar water. Maar misschien heeft hij – bewust of onbewust – ook een ‘geestelijke’ opdracht, een zending. Misschien is zijn werkelijke missie: de aardbewoners erop wijzen dat ze ‘gealiëneerd’ zijn, van zichzelf, van hun werk, van elkaar, van de natuur? Zoals hij vaak doet behandelt Roeg ook in deze sciencefiction film de fatale consequenties van een ontmoeting van twee werelden of twee culturen. Ontmoeting? Het is veleer een botsing. Zoals in het lied When two worlds collide:
“Your world was so different from mine, don’t you see
And we couldn’t be close, though we tried
We both reached for heavens, but ours weren’t the same.
That’s what happens when two worlds collide.
Your world was made up of things sweet and good.
My world could never fit in, I wish it could.
Two hearts lie in shambles and oh, how they’ve cried.
That’s what happens when two worlds collide.”
The Man Who Fell To Earth is naast het verhaal van een odyssee een onderzoek van het beeld in de Westerse cultuur. Van de voor- en nadelen van het beeld. Tegenover het statische beeld (ook het filmbeeld is statisch : 24 beeldjes per seconde) plaatst Nicholas Roeg het reizen en het zien. Elke reis is een ontdekkingsreis. Elk landschap opent een wereld. Elke ontmoeting schept mogelijkheden, positieve of negatieve.
Er is een overeenkomst tussen Thomas Newton en Stephen Dedalus in Ulysses van James Joyce; en Farnsworth verwijst in zekere zin naar Leopold Bloom uit dezelfde roman. In Performance – de eerste film van Nicholas Roeg (in een co-regie met Donald Cammell) – heb je een gelijkaardige botsing van culturen, met name van die van de ex-rockster en hipster Turner en die van Chas, de misdadiger. De wereld van de hippies – in 1970, toen Performance uitkwam, was er sprake van ‘underground’ en ‘tegencultuur’ – komt in ‘aanraking’ met die van de misdaad. Harry Flowers, de naam van een ander personage uit Performance, is overigens ook een pseudoniem van Leopold Bloom in diens correspondentie met een jong meisje.
Wat mij bij deze tekst ook weer opvalt is mijn zoeken naar overeenkomsten, gelijkenissen, analogieën. Wijst dat op innerlijke onzekerheid? Ik denk het niet. Liggen analogie, gelijkenis, en overeenkomst niet aan de basis van alle poëzie?
HOOCHIEKOOCHIE 
hey dag martin, ik vroeg me af als jij Ullysses gelezen of verslonden hebt. ik ben niet verder geraakt dan drie regeltjes. maar het kunnen er twee geweest zijn ook. ik vraag me af hoe je daar door geraakt, het lijkt me onmogelijk.
gegroet, martin.
LikeLike
Salto’s.
Niet heel duidelijk maar ze zijn er, de overeenkomsten ook.
LikeLike
Marc, ik heb Ulysses in 1979 of 1980 gelezen. Ik ben meermaals herbegonnen, het was moeilijk om er ‘in te komen’, maar na een honderdtal bladzijden ben je vertrokken en leef je echt in die unieke wereld van James Joyce. Ulysses is geen eenvoudig boek, er zijn zoveel lagen in aanwezig, zo’n overvloed aan betekenis. Maar de inspanningen van het lezen lonen zeker de moeite. De personages blijven je altijd bij, alsof ze echt geleefd hebben.
Evy, waarop doel je met die ‘salto’s’? Dat ik van de hak op de tak spring? Als je dat bedoelt zal het wel kloppen, en schrijf ik het toe aan de kater die ik gisteren had. Misschien zal ik dit stukje moeten herschrijven?
LikeLike
Misschien staat de betekenis uitgelegd in jouw tekst.
Denk ik nu.
LikeLike
Maar nee, Martin, gelijkenissen zien – vooral als je er niet kunt naast kijken – heeft niets vandoen met uiterlijke onzekerheid. Het is gewoon de blik die wat ruimer wordt. Ulysses is een boek dat je niet kunt verbruiken, je moet het echt wel lezen en inderdaad, de lezer is na afloop nooit meer dezelfde. Wie zichzelf wil blijven, blijft van al die boeken af en verkommert, verpietert…
LikeLike
Marc, ik had het wel over innerlijke onzekerheid. Voor de rest kan ik je volgen, behalve dat ik van oordeel ben dat niets echt moet. Dat anti-autoritaire trekje heb ik wel behouden.
LikeLike